падзо́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да падзолу. // Разм. Які падобны на падзол. На стале лусту хлеба паклаў. Хлеб, як скіба падзольная, Чэрствы і шэры. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падрумя́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад падрумяніць.
2. у знач. прым. Які падпёкся, стаў румяным. Неўзабаве гаспадыня ўвайшла з боханам свежага падрумяненага хлеба. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыдабы́ць, ‑буду, ‑будзеш, ‑будзе; зак., каго-што.
Разм. Дабыць, прыдбаць што‑н. (звычайна з цяжкасцю); раздабыць. — Пасядзеў бы без хлеба, а каня ніштаватага прыдабыў бы! Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Асу́шак ’сухая скарынка’ (БРС), асу́шчык ’тс’ (Клім.), осух ’першы кусок хлеба, адрэзаны ад бохана’ (Шатал.), асу́х ’сухі кавалак хлеба’ (Лекс. Палесся). Укр. осу́шок ’тс’. Хаця беларускія гаворкі, як паказвае Вештарт, Лекс. Палесся, 121, ведаюць значэнне ’сухая скарынка’, іншаславянскія паралелі паказваюць, што гэта, магчыма, ’асобы рытуальны хлябец’. Так, у в.-луж. wosušk, польск. osuch, osuszek, дзе гэта спецыяльны гатунак хлеба на каляды’, блізкае значэнне і ў славац. osúcht, osúšok; магчыма, таму ёсць і спецыяльныя адценні значэння ў беларускай мове. Але можна дапусціць і паралельнае ўтварэнне беларускага і ўкраінскага слоў. Структура беларускага слова ўказана правільна ў Сцяц., Нар., 29: о‑ + сух + ‑ькъ > асушак. Гл. ашушак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
барві́сты, ‑ая, ‑ае.
З моцнай барвовай афарбоўкай. Я з ім падружыў на вячэрніх прывалах, Калі пры агні, у лясочку барвістым, Мне лыжку давалі і хлеба кавалак. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пата́пцы, пота́пцы, пота́пці, адз. пота́пец; пота́пыць ’крышаныя ў ваду, малако, квас, боршч кавалачкі хлеба ці сухароў’ (Вешт., Маш.; глус., Янк. Мат.; Сержп., Грам.; ганц., калінк., Мат., Сл. ПЗБ; пін., лун., Сл. Брэс.). Укр. палес. пота́пци ’тс’. Відаць, да ⁺патопец ’тое, што патоплена’ — кавалачкі хлеба топяцца ў вадкасці. Да тапі́ць (тану́ць) (гл.). Канчаткова лексема набыла форму пад уплывам слова (імя) Патап (параўн. іва́нчык ’вантрабянка’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́скрэбок ’маленькая булка хлеба з рэшты цеста’ (КСТ, Куч.); ’апошняе дзіця ў сям’і’ (КСТ). Гл. вы́скрабак ’тс’; да фанетыкі параўн. вузверыцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
openfaced
[,oʊpənˈfeɪst]
adj.
1) з шчы́рым сумле́нным тва́рам
2)
а) без на́крыўкі (напр. гадзі́ньнік)
б) (пра бутэрброд) не прыкры́ты друго́й лу́стачкай хле́ба
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гру́ца, ‑ы, ж.
Абл. Ячменныя крупы, а таксама каша з гэтых круп. Пудзік хлеба з мякінай, Груцы, бобу крыху. Якой бульбы асьміну — Ці ж не дос[ыц]ь мужыку? Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адшмата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Неакуратна адарваць, ададраць, адрэзаць. Напіхаў я сабе банак у кішэні. Хлеба адшматаў добры кавалак і таксама пайшоў на сваё месца. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)