Каплу́к ’рулі, від стравы з бульбы, цыбулі, перцу з дадаваннем скарынак хлеба’ (слонім. Шн. 3). Гл. каплу́н 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кро́мка ’кромка, зрэзак ад матэрыі, край’ (Бяльк., Вешт.), ’скарынка хлеба’ (Вешт., Хрэст. дыял., Сл. паўн.-зах.). Гл. кром.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мацыроўка ’цура (з вады, хлеба і солі)’ (ашм., Сл. ПЗБ). Няясна. Магчыма, жартам з лац. mācerātio ’вымочванне, размякчэнне’ (?)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збо́жжа ср.
1. собир. зерно́, хлеб м.;
2. (на корню или в снопах) зерновы́е, хлеба́, хлеб м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перабіва́цца несов.
1. (ломаться от удара) перела́мываться;
2. разг. (преодолевать нужду) перебива́ться;
1, 2 см. перабі́цца 2, 3;
3. страд. перебива́ться; перекола́чиваться; перешиба́ться; перегора́живаться; прерыва́ться; см. перабіва́ць;
◊ п. з хле́ба на квас — перебива́ться с хле́ба на квас
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разлама́ць сов.
1. (раздробить, разрушить) разлома́ть;
р. скры́нку — разлома́ть я́щик;
р. дом — разлома́ть дом;
2. (ломая, разделить) разломи́ть;
р. акра́ец хле́ба — разломи́ть краю́ху хле́ба;
3. безл. (довести до изнеможения ломотой) разломи́ть;
мяне́ ўсяго́ ~ма́ла — меня́ всего́ разломи́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Су́шчык ’хударлявы чалавек’ (ТС), ’сухі кусочак хлеба’ (Вешт., Сл. Брэс.), ’сухое пячэнне з пшанічнай мукі’ (Мат. Гом.), ’сухі край у скібкі хлеба’ (Растарг.), сюды ж з іншым суфіксам сушчак ’худая жывёла’ (Гіл.). Параўн. укр. су́щик ’сухі абаранак’, рус. су́щик ’сушкі, сухар’. Суфіксальныя дэрываты ад незафіксаванага *сушч ’сухасць’, што да сухі (гл.), параўн. сушчы 2, або ад суш, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ашу́рак, ашу́ркі ’старыя, нягодныя рэчы’ (Бяльк.), рус. смал. ошурки ’рвань, анучы’, ошурок ’засохлы кусок хлеба’. Ад шураць ’кідаць, шпурляць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падзо́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да падзолу. // Разм. Які падобны на падзол. На стале лусту хлеба паклаў. Хлеб, як скіба падзольная, Чэрствы і шэры. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падрумя́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад падрумяніць.
2. у знач. прым. Які падпёкся, стаў румяным. Неўзабаве гаспадыня ўвайшла з боханам свежага падрумяненага хлеба. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)