з., як Забло́цкі на мы́ле — погов. погоре́ть, оста́ться ни с чем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дворIм.
1. двор, род. двара́м.; (возле дома — ещё) панадво́рак, -рка м.; (большой) дзядзі́нец, -нца м.;
на дворе́ на двары́;
вход со двора́ увахо́д з двара́;
моне́тный двор мане́тны двор;
постоя́лый двор зае́зны дом;
скотоприго́нный двор жывёлапрыго́нны двор;
пти́чий двор пту́шнік, птушы́ны двор;
2.(отдельное крестьянское хозяйство) двор, род. двара́м.; ха́та, -ты ж.;
в дере́вне сто дворо́в у вёсцы сто дваро́ў (хат);
◊
быть не ко двору́ быць не да кампа́ніі;
ни кола́ ни двора́ ні кала́ ні двара́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надзе́йны, ‑ая, ‑ае.
Такі, на якога можна спадзявацца. Надзейная варта. Надзейны памочнік. Надзейны саюзнік. □ [Жан:] — Надзейным людзям даручана здабываць друкарскае абсталяванне.Новікаў.Надзейнаю зменай мы станем у строй Пад ленінскі сцяг наш барвовы.Гілевіч.// Трывалы, моцны. Надзейныя рыштаванні. □ Шнур быў доўгі, метраў са сто, і надзейны, у тры шпагаціны.Брыль.// Які забяспечвае дасягненне мэты, пэўны. Надзейны сродак. □ [Дырэктар:] — [Лясы] былі надзейным прытулкам для.. [партызан] і непераадольнай перашкодай для ворага.В. Вольскі.[Клямт] стаў шукаць больш надзейнага месца.Мележ.//перан. Які забяспечвае поспех. Сяргею здалося, што ён знайшоў надзейны ключ да сэрца старой.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1.што. Запіхваючы ўнутр чаго‑н., напоўніць. Маці паклапацілася напхаць мяккі сяннік і прыгатаваць чыстую пасцель.Колас.Я хуценька адзеўся, пабег на гумнішча, напхаў поўны кошык смецця папалам з сенам.Ляўданскі.//чаго. Разм. Палажыць, пакласці ўнутр чаго‑н. нейкую колькасць чаго‑н. [Гаспадыня] дала Сашы клуначак з ежай, напхала сабе ў кішэні яшчэ нейкіх маленькіх пакункаў, бутэлечак.Шамякін.//перан.; каго. Разм. Сабраць у адным месцы, запоўніўшы яго да адказу. [Немцы] напхалі ў вагон сто пятнаццаць чалавек [вязняў].Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Prius quam incipias, consulto, et ubi consulueris, mature factu opus est
Перш чым пачаць, абдумай, калі абдумаеш, варта паспяшыць.
Прежде чем начать, обдумай, когда обдумаешь, следует поторопиться.
бел. Каш раіш суседу, то абмазгуй да следу. У разумней галавы сто рук.
рус. Думай медленно, работай быстро. Решай не торопясь, решишь, не медли. Не спеши языком, торопись делом. Сперва думай, а принялся, так делай.
фр. Réfléchir à deux fois (Поразмыслить/подумать дважды).
англ. Think before you leap (Думай прежде, чем прыгать).
нем. Erst wägen, dann wagen (Сначала взвесить, затем решиться). Geht Überlegung vor, folgt keine Reue nach (Если предшествует обдумывание, то не последует раскаяние).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Benevolus animus maxima est cognatio
Добразычлівы чалавек ‒ самы блізкі родзіч.
Благожелательный человек ‒ самый близкий родич.
бел. Добраму скрозь добра. Добры чалавек хоць і чужы, ды лепшы за дрэннага сваяка.
рус. Добрый человек надёжнее каменного моста. Хороший друг, что брат. С доброхотом всякому в охотку.
фр. Un bon ami vaut mieux que cent parents (Добрый друг лучше ста родственников).
англ. A good friend is my nearest relation (Добрый друг ‒ мой ближайший родственник).
нем. Ein guter Freund ist mehr wert, als ein Bruder in der Ferne/als hundert Verwandte (Хороший друг более ценен, чем брат вдали/чем сто родственников).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
setka
setk|a
ж.
1. (лік) сотня; разм. сотка;
jechać ~ą — выціскаць сотню (пра хуткасць);
2. соты нумар (аўтобуса і да т.п.); ;
3.разм.сто грамаў (гарэлкі);
4.спарт. стометроўка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
утрыма́цьIсов., в разн. знач. удержа́ть; (о деньгах — ещё) вы́честь;
у. у рука́х ця́жкі груз — удержа́ть в рука́х тяжёлый груз;
фу́рман не змог у. ко́ней — ку́чер не смог удержа́ть лошаде́й;
у. свае́ пазі́цыі — удержа́ть свои́ пози́ции;
у. у па́мяці — удержа́ть в па́мяти;
у. ад неабду́манага ўчы́нку — удержа́ть от необду́манного посту́пка;
у. сто ты́сяч рублёў з зарпла́ты — удержа́ть (вы́честь) сто ты́сяч рубле́й из зарпла́ты;
◊ на ланцугу́ не ўтрыма́ць — на цепи́ не удержа́ть
утрыма́цьIIсов. (обеспечить средствами к существованию) прокорми́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГАРДЗЕ́ЕНКА Уладзімір Цітавіч
(н. 6.7.1936, в. Клівы Хойніцкага р-на Гомельскай вобл.),
бел.тэатр. мастак, жывапісец, педагог. Скончыў Бел.тэатр.-маст.ін-т (1962). У 1975—78 гал. мастак Бел.рэсп. т-ра юнага гледача. Выкладчык Мінскага маст. вучылішча (1963—70), Бел.тэатр.-маст. ін-та (1973—75, 1978—93, у 1993—96 у Рэспубліканскім цэнтры эстэт. выхавання дзяцей. Творы Гардзеенкі вызначаюцца кампазіцыйнай завершанасцю, яркай дэкар. вобразнай мовай. У т-ры юнага гледача аформіў спектаклі: «На ўсіх адна бяда» П.Макаля, «Партызанская зона» К.Губарэвіча (абодва 1976), «Міколка-паравоз» М.Лынькова (1977), «Эдзіт Піяф» В.Лягентава (1978) і інш.; у Дзярж. т-ры муз. камедыі Беларусі — «Мая жонка — ілгуння» В.Ільіна і У.Лукашова (1989). Аўтар станковых твораў «Думы пра былое (Пятрусь Броўка)» (1976), «Слова пра Беларусь» (1983), «Салют над Прыпяццю», «Безыменная вышыня» (абедзве 1984), «Процістаянне» (1985), пейзажаў «Край дзеда Талаша» (1985), «Чырвоныя дрэвы» (1995), серый нацюрмортаў «Кветкі Чарнобыля» (1986—96), «Сто сустрэч з Радзімай (Пасля Чарнобыля)» (1986—96).