Спец. Невялікая яма, паглыбленне ў зямлі перад або пад чым‑н., прызначанае для спецыяльнай мэты (у забоі — для сцёку вады, у падвальным памяшканні перад вокнамі, якія знаходзяцца часткова або поўнасцю ніжэй узроўню зямлі, і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Úmfang
m -(e)s, -fänge
1) аб’ём
2) паме́р, разме́р
3) акру́жнасць, абхва́т
im vóllen ~ — у по́ўным паме́ры, по́ўнасцю, зусі́м
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дачы́стапрысл.
1. (чыстка чаго-н.) (bis es) ganz rein [ganz sáuber] (ist);
вы́церці дачы́ста sáuber wíschen [machen] vt;
2.перан. (поўнасцю, без астатку) völlig, gänzlich, óhne étwas zurücklassen*;
з’е́сці ўсё дачы́стаálles rátzekahl áufessen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
эквівале́нт
(лац. aequivalens, -ntis = раўназначны, раўнацэнны)
1) што-н. раўназначнае чаму-н., здольнае поўнасцю замяніць яго (напр. механічны э. цяпла);
2) тавар, які выражае вартасць іншых тавараў, на якія ён абменьваецца.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
прасушы́цца, ‑сушуся, ‑сушышся, ‑сушыцца; зак.
Стаць сухім, поўнасцю высахнуць. Падушка прасушылася.// Прасушыць сваё адзенне, абутак. [Дзед:] — А лапці — яны па сухому добры абутак. У снезе ж лапаць, як грыб гнілы. Вернешся на начлег у халодны барак. Прасушыцца няма дзе.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапо́ўніцца, ‑ніцца; зак.
Напоўніцца, запоўніцца звыш меры. Рэчка перапоўнілася. Страўнік перапоўніўся.//перан. Стаць поўнасцю ахопленым, празмерна напоўненым якімі‑н. пачуццямі, перажываннямі і пад. Сэрца перапоўнілася радасцю. □ Чулае дзіцячае сэрца перапоўнілася болем да краю.Якімовіч.
•••
Чаша цярпення перапоўніласягл. чаша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зі́каць ’груба пакрыкваць’ (слонім., клец., Жыв. сл.). Рус.дыял.зыкать ’крычаць’, ’бегаць ад укусаў’ (ад зык1 ’рэзкі гук’ і зык2 ’авадзень’ > ’непакой ад аваднёў’), зи́кать ’бегаць ад укусаў’, укр.зикати ’крычаць’. Зікаць, відаць, кантамінацыя не поўнасцю зафіксаваных у бел. мове форм і значэнняў, адпаведных рус.: зыкаць дало значэнне ’крычаць’, а зікаць — форму. Параўн. зыкацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паўтара́ць ’гаварыць ці рабіць яшчэ раз тое самае’, ’поўнасцю узнаўляць’ (ТСБМ). Укр.повторя́ти, рус.повторя́ть, польск.powtarzać, балг.повтарям. Да прасл.po‑vьtoriti < vъtorъ ’другі’, этымалогію якога гл. у артыкуле паўтара́. Сюды ж паўторны ’другі, у другі раз’, ’паўтаральны’ (Нас., ТСБМ), паўтара́ка ’асоба, няспрытная на размовы, якая часта перапытвае і паўтарае словы таго, з кім гаворыць’ (КЭС, лаг.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
на́сцеж, прысл.
На ўсю шыр, поўнасцю (адчыніць, расчыніць і пад.). Расчыняйце ўсе вароты Насцеж! Пажадайце на дарогу шчасця!..Панчанка.[Маці:] — Сервант насцеж, шыфаньер насцеж, усе футаралы на падлозе, з крана вада б’е, на абрусе лужына, дзверы не зачынены, — цэлы пагром!Гарбук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывя́ць, ‑вяну, ‑вянеш, ‑вяне; зак.
1. Трохі, не поўнасцю завяць, звяць. Сонца пякло, трава прывяла, хто-ніхто кінуў ужо касіць.Мележ.
2.перан.Разм. Страціць бадзёрасць; зменшыць запал, заўзятасць. Аж тут Мальвіна тыц сюды! Прывяў пан Богут — будзе буча.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)