Прыхі́льны ’схільны да чаго-небудзь; добразычлівы; спагадлівы’ (Байк. і Некр., Ласт., ТСБМ; астрав., Сл. ПЗБ), ’той, хто лёгка ўваходзіць у кантакт з людзьмі; кампанейскі’ (воран., ЛА, 3). Укр. прихи́льний ’тс’. З польск. przychylny ’тс’, або самастойнае ўтварэнне ад прыхілі́ць < хілі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пярвя́стак (первясток) ’першы пачатак чаго-небудзь’, ’першынец’ (Нас.), ст.-бел. первястка ’першародка’ (1627). Запазычана з польск. pierwiastek, ст.-польск. pierwiastka паводле фанетычнай прыкметы — і > я (Цвяткоў, Запіскі, 2, 54), зыходны назоўнік *pьrvěstь ’першасць’ адлюстраваны ў прыметніках тыпу ўкр. первісний ’першапачатковы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
relish
[ˈrelɪʃ]
1.
n.
1) прые́мны, до́бры смак
2) прысма́к -у m.
Olives and pickles are relishes — Алі́ўкі й со́леныя гуркі́ — гэ́та прысма́кі
3) драбо́к чаго́-н.
4) апэты́т -у m., прые́мнасьць f.
to eat with a great relish — е́сьці зь вялі́кім апэты́там
to have no relish for — не любі́ць чаго́
2.
v.t.
смакава́ць, любі́ць, мець асало́ду з чаго́
A cat relishes cream — Кот лю́біць сьмята́ну
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
насу́нуць, -су́ну, -су́неш, -су́не; -су́нь; -су́нуты; зак.
1. чаго. Нассоўваць у адно месца нейкую колькасць чаго-н.
Н. кучу лісця.
2. што. Закрыць, засланіць чым-н. каго-, што-н.
Н. шапку на вочы.
3. што. Надзець, уссунуць на што-н. (разм.).
Н. боты на ногі.
|| незак. насо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нахі́л, -у, м.
1. гл. нахіліць, нахіліцца.
2. Пастава цела пад вуглом паміж гарызантальнай і вертыкальнай плоскасцю.
Н. дрэў.
3. Схіл, спуск, пакатая паверхня.
Круты н.
4. перан. Прыхільнасць, схільнасць, цяга да чаго-н.
Н. да музыкі.
5. Наяўнасць якіх-н. унутраных задаткаў, схільнасць да чаго-н.
Н. да прастуды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падра́ць, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́, -дзяру́ць; -дзяры́; -дра́ны; зак.
1. што. Тое, што і парваць (у 1 і 2 знач.).
П. паперу.
П. адзенне.
2. каго. Разрываючы, забіць усіх, многіх (пра драпежных птушак, звяроў).
Каршун падраў многа курэй.
3. чаго. Пацерці на тарцы нейкую колькасць чаго-н.
П. крыху бульбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
на², часц.
1. Вазьмі, бяры; атрымлівай.
На яблык, занясі брату.
На табе, нябожа, што мне нягожа (прыказка).
2. Ужыв. для падзывання сабакі.
На, цюцька, на!
◊
Вось табе і на! (разм.) — вокліч з выпадку чаго-н., што выклікае здзіўленне, расчараванне.
На табе (разм.) — ужыв. пры выказванні здзіўлення, выкліканага нечаканасцю, неспадзяванасцю чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
навако́льны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца або жыве ў наваколлі; адбываецца навокал каго-, чаго-н.
Навакольная мясцовасць.
Навакольныя людзі.
Навакольныя гукі.
2. у знач. наз. навако́льнае, -ага, н. Тое, што знаходзіцца навокал каго-, чаго-н.
Любавацца навакольным.
3. у знач. наз. навако́льныя, -ых. Людзі, якія акружаюць каго-н.
Абыякавы да навакольных.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
жаль, -ю, м.
1. Пачуццё спагады, жаласці, выкліканае чыім-н. няшчасцем, пакутай.
Не ведаць жалю.
2. Пачуццё горычы, смутку з прычыны страты каго-, чаго-н.
Мацярынскі ж.
3. Засмучэнне, шкадаванне.
Гаварыць з жалем аб здарэнні.
◊
На (вялікі) жаль (у знач. пабочн. сл.) — ужыв., каб выказаць шкадаванне з прычыны чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
захапле́нне, -я, н.
1. Незвычайны ўздым пачуццяў, найвышэйшае задавальненне.
Быць у захапленні ад канцэрта.
Прыйсці ў з. ад чаго-н.
2. Усхваляванасць, запал, натхненне.
Гаварыць з захапленнем.
3. кім-чым. Павышаны інтарэс да чаго-н.
З. тэатрам.
З. футболам.
4. кім. Улюбёнасць у каго-н.
Гэта было з., а не каханне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)