2.‑а. Рад бярвёнаў, жэрдак і пад., насланых паверх або пад нізам чаго‑н.; насціл. Уздоўж дарогі жаўцелі траншэі, смалістымі канцамі сасновых накатаў бялелі зямлянкі.Ставер.Бліндаж салдацкі ў тры пакаты, І ўсё як трэба ў бліндажы...Калачынскі.
3.‑а. Слой фарбы на прыладзе для атрымання адбітку на якой‑н. паверхні (на сцяне, паперы і інш.). Тонкі накат фарбы на стэрэатыпе.// Узор на сценах. Праз адчыненыя дзверы ў пакоях відаць быў свежы накат на сценах.Асіпенка.
4.‑а. Утрамбаваны калёсамі шлях, каляіна. Цвёрды накат дарогі. □ Свежыя пакаты калёс, мноства конскіх слядоў вялі з лясной дарожкі на шлях.М. Ткачоў.
5.‑у. Спец. Рух па інерцыі.
6.‑у. Спец. Рух гарматы ўперад пасля аддачы назад пры стрэльбе.
7.‑у. У більярдзе — спосаб удару, калі шар, якім б’юць, коціцца за шарам, які б’е.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нака́тм
1. (насціл) Bóhlenbelag m -(e)s, -beläge, Brétterbelag m; буд Bléndboden m -s;
2. (слойфарбы) Áuftragen n -s, Áufwalzen n -s;
3.вайск (гарматыпрыстральбе) Vórlauf m -s, -läufe, Vórholen n -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
грунт
(польск. grunt, ад ням. Grund)
1) верхні пласт зямлі, глеба; зямная паверхня наогул (напр. пясчаны г.);
2) дно вадаёма (напр. донны г.);
3) ніжні слой фарбы, які наносіцца на палатно будучай карціны для надання паверхні гладкасці, патрэбнага колеру і інш.;
4) перан. тое галоўнае, на чым засноўваецца што-н. (напр. траціць г. пад нагамі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
хмурне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Рабіцца, станавіцца хмурным, воблачным. Чэзлі цьмяныя фарбы захаду на спадах гор, хмурнела далеч. Надыходзіла ноч.Самуйлёнак.Неба хмурнела. Зоркі пагаслі.Няхай.
2.перан. Станавіцца хмурным, панурым. Дзяўчына ўсё больш і больш хмурнела і гатова была заплакаць.Дамашэвіч.Калі [Іра] павітаецца, не глянуўшы мне ў вочы, я хмурнею і цэлы дзень думаю, што яна за нешта гневаецца на мяне.Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКРЫ́ЛАВАЯ КІСЛАТА́,
найпрасцейшая арганічная ненасычаная кіслата, CH2=CH-COOH. Бясколерная вадкасць з рэзкім пахам, tкіп 140,9 °C, шчыльн. 1,05·103кг/м³, змешваецца з вадой, спіртамі, эфірамі. Аказвае каразійнае дзеянне, лёгка палімерызуецца (для працяглага захоўвання карыстаюцца інгібітарамі). Солі і эфіры акрылавай кіслаты наз.акрылатамі.
Атрымліваюць акісленнем прапілену: CH2=CH-CH3 + O2 → CH2=CH-COOH. Выкарыстоўваюць у вытв-сці іонаабменных смолаў, каучукоў, эфіраў (гл.Поліакрылаты). Акрылавую кіслату і яе солі дабаўляюць у друкарскія фарбы, пасты і інш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праме́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Сонечны, светлы. Праменны ранак па-над Бугам Асыпаў срэбрам паплавы. Мы крочым з вёскі росным лугам Да бугскай воднай сінявы.Арочка.На вершалінах блізкіх і далёкіх гор ніклі праменныя фарбы захаду.Самуйлёнак.//перан. Поўны ўнутранага ззяння, радасці, запалу. Цяпер на Дзяміда Сыча пазіралі ясныя і праменныя вочы дарослага чалавека.Паслядовіч.Гэта нашы аркестры зазыўна гучаць, гэта нашых рабочых праменная радасць.Хведаровіч.
2.Спец. Які ўзнік у выніку выпраменьвання. Праменная энергія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тере́тьнесов.
1. це́рці; шарава́ць;
тере́ть лицо́ це́рці твар;
2.(измельчать) це́рці; (тёркой) драць; дзе́рці;
тере́ть кра́ски це́рці фа́рбы;
тере́ть хрен драць (дзе́рці) хрэн;
3.(причинять боль) му́ляць, це́рці;
сапо́г трёт но́гу бот му́ляе (трэ) нагу́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)