азанасфе́ра
(ад азон + сфера)
слой у межах стратасферы з павышанай канцэнтрацыяй азону.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
перыартэрыі́т
(ад перы- + артэрыя)
запаленчае паражэнне артэрый, якое ахоплівае іх знешні слой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
БІЯДЭ́РМ
[ад бія... + дэрм(а)],
слой, плёнка, якая складаецца з жывых арганізмаў (бактэрыі, грыбы, сіне-зялёныя водарасці), што жывуць і кормяцца на паверхні целаў інш. жывых арганізмаў (на падводных частках раслін, рыбах). Біядэрм — неабходнае звяно трафічных ланцугоў рыб і інш. водных арганізмаў.
т. 3, с. 169
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
падмалёўка, ‑і, ДМ ‑лёўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падмаляваць.
2. У жывапісе — падрыхтоўчая стадыя работы над карцінай; слой фарбы, які наносіцца на палатно пасля папярэдняй пропісі для перадачы светаценю, аб’ёмнасці фігур і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́блака, -а, мн. во́блакі і абло́кі, -аў, н.
1. Вялікая маса згусцелай вадзяной пары ў атмасферы.
Кучавыя воблакі.
2. перан., чаго. Суцэльная маса лёгкіх часцінак (пылу, дыму) у паветры.
В. пылу.
|| памянш. во́блачка, -а, мн. -і, -аў, н. і аблачы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. во́блачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
В. слой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шэ́рань, -і, ж.
1. Тонкі снегавы слой, які ўтвараецца дзякуючы выпарэнням паверхні пры рэзкім пахаладанні; туман з халодным дробным дажджом, імжа; смуга выпарэнняў у сырое надвор’е.
Дрэвы стаялі ў шэрані.
Неба пакрылася шэранню.
2. Змрок, цемра.
Перадранішняя ш.
3. Шэрая афарбоўка чаго-н., шэрасць.
Ш. хмар.
Ш. будзёншчыны (перан.).
|| прым. шэ́раневы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эфі́р, -у, м.
1. мн. -ы, -аў. Арганічнае злучэнне, якое ўтрымлівае кісларод (спец.).
Простыя эфіры.
2. Асобае суцэльнае асяроддзе, што, паводле старых тэорый фізікі, запаўняе сусветную прастору (уст.).
3. Прастора як распаўсюджвальнік радыёхваль.
У эфіры гучыць музыка.
4. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — самы верхні, чысты і празрысты слой паветра, месцазнаходжанне багоў.
|| прым. эфі́рны, -ая, -ае.
Э. час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стан², -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Лагер, месца стаянкі.
Рыбацкі с.
2. -у. Войска, адзін з ваюючых бакоў.
Варожы с.
3. -а. гіст. У царскай Расіі: адміністрацыйна-паліцэйскае падраздзяленне павета.
4. -у. Саслоўе, сацыяльны слой (разм.).
Выбіраўся магістрат з вышэйшых станаў.
|| прым. станавы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).
С. прыстаў (начальнік паліцэйскага ўчастка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дёрн
1. (заросший травой верхний слой почвы) дзірва́н, -ну́ м.;
2. (вырезанные пласты этого слоя) собир. дзёран, -рну м., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ляшчот ’шарпак, верхні цвёрды слой снегу, замёрзлага пасля адлігі’ (стол., ЛАПП). Паўн.-слав. утварэнне з суфіксам ‑ъtъ ад ляшчаць, якое да ляск (гл.) < lesk‑/lešč. Гукапераймальнае (Бернекер, 1, 702; Фасмер, 2, 552).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)