менталітэ́т

(ад лац. mens, -ntis = розум, мысленне)

1) духоўная дзейнасць чалавека, яго здольнасць думаць, ствараць уласны погляд на аб’екты, уласцівасці і адносіны рэальнага свету;

2) склад розуму, характар пачуццяў і мыслення.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

о́піум, о́пій

(лац. opium, ад гр. opion = макавы сок)

1) наркотык, высушаны млечны сок з галовак няспелага маку; выкарыстоўваецца для атрымання розных лекавых сродкаў;

2) перан. тое, што атупляе розум, свядомасць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

незре́лый

1. (о плодах и т. п.) няспе́лы;

незре́лое я́блоко няспе́лы я́блык;

2. перен. няста́лы; няспе́лы;

незре́лое произведе́ние няспе́лы твор;

незре́лый ум няста́лы ро́зум.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

просвещённый асве́чаны; (образованный) адукава́ны; (культурный) культу́рны;

просвещённый челове́к адукава́ны (культу́рны) чалаве́к;

просвещённое мне́ние дасве́дчаная ду́мка;

просвещённый абсолюти́зм ист. асве́тны абсалюты́зм;

просвещённый ум асве́чаны ро́зум;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапы́тлівы, ‑ая, ‑ае.

Які імкнецца ўсё зразумець, пазнаць, набыць новыя веды. Дапытлівы розум. □ Уладзік — хлопец цікаўны, дапытлівы, ён ужо ўсё разумеў у бацькавай працы, ён прагна ўсё лавіў, прагна пазнаваў жыццё. Марціновіч. // Праніклівы, цікаўны (аб позірку). [Сілівон] абвёў дапытлівым позіркам насцярожаную постаць чалавека. Лынькоў. Цёмныя, заўсёды дапытлівыя вочы дачкі глядзяць цяпер некуды ў глыбіню саду. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

swoon [swu:n] v.

1. dated па́даць у беспрыто́мнасць

2. (over) дзі́ка захапля́цца, упада́ць у экста́з;

All the girls are swooning over the new boss. Усе дзяўчаты згубілі розум ад новага боса.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ашаламе́ць ’адурэць’ (Касп.), ’аслупянець, страціць розум ад нечаканасці’ (палес., Цыхун, вусн. паведамл.), ’збянтэжыцца, згубіць кірунак і развагу’ (КЭС, лаг.), ошоломонець ’адурэць’ (КСТ), ашаламу́ніцца (Шпіл.), укр. ошалемоніти ’ашалець’, рус. ошелометь ’адурэць, ашалець, страціць прытомнасць’. Ад шо́лам ’шум’, гл. ашаламіць; да семантыкі параўн. устойлівыя выразы «шум и шаль в голове» (Шн., 2, 552), «на третье (поле) конь ступая, шум голоўку обнимая» (Шн., I, 334); суфіксальнае нарашчэнне ‑ан‑ (‑он‑) мае ўзмацняльны характар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уплыва́ць ​1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уплысці, уплыць.

уплыва́ць ​2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Рабіць уплыў; уздзейнічаць на каго‑, што‑н. Тое, што на паэзію Купалы і Коласа ўплывала народная творчасць, яе паэтыка, заўважана і даказана нашай крытыкай даўно. Навуменка. [Алесь:] — Машыны, брат, не толькі маюць фізічную сілу, яны яшчэ здольны ўплываць і па розум людзей. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

gaga [ˈgɑ:gɑ:] adj. infml

1. ненарма́льны, вар’я́т; не ўсе до́ма

2. (about, over) у мо́цным захапле́нні ад чаго́-н./каго́-н.;

She’s gaga over him. Яна зусім страціла розум з-за яго.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

nimble [ˈnɪmbl] adj.

1. жва́вы, бо́рзды, руха́вы (пра чалавека);

nimble fingers спры́тныя па́льцы;

He is nimble on his feet. Ён вельмі рухавы.

2. жывы́, гі́бкі (пра розум);

nimble wits знахо́длівасць, дасці́пнасць, ке́млівасць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)