шугале́я, ‑і, ж.
Раней — вялікая лодка з аднаго выдзеўбанага кавалка дрэва (звычайна дубу). Дзяўбаў паляшук Шугалеі, як гора, — Распарваў ён дуб, Дзеўбучы дзень да ночы Чаўны, як вялізныя Ноевы ночвы. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
астраля́бія
(ад астра- + гр. labe = хватанне)
прыбор, які раней выкарыстоўваўся для вызначэння становішча нябесных цел, а таксама гарызантальных вуглоў пры землямерных работах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
scoop
[sku:p]
1.
n.
1) шу́фель -ля m.
2) чарпа́к -а́ m.
3) кухо́нны апало́нік, чарпа́к або́ шу́флік -а m.
4) эксклюзіў -ву m., бо́мба f., сэнсацы́йная публіка́цыя (надрукава́ная ране́й за канкурэ́нтаў)
2.
v.t.
1)
а) чэ́рпаць, наліва́ць, наклада́ць чарпако́м
б) выбіра́ць (зямлю́ зь я́мы)
2) надрукава́ць сэнсацы́йную ве́стку ране́й за канкурэ́нтаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
азяры́на, ‑ы, ж.
Памянш. да возера; невялікае возера. У іх [дзядзькі і Костуся] раней была намова Схадзіць у луг на азярыны І патрывожыць род тхарыны, На рэчцы загарадзь паправіць І новы буч яшчэ паставіць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дасадзі́ць, ‑саджу, ‑садзіш, ‑садзіць; зак., што.
Скончыць пасадку чаго‑н.; пасадзіць да пэўнага месца. Дасадзіць расаду. Дасадзіць градку да паловы. // і чаго. Пасадзіць у дадатак да пасаджанага раней. Дасадзіць дрэў у садзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нчык, ‑а, м.
Памянш. да канец (у 1, 5 знач.). // Пра востры ці звужаны канец чаго‑н. Кончык іголкі. Кончык носа. □ Некалькі год назад раней звычайнага — у ліпень — пажоўк кончык вяршаліны [таполі]. Аляхновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малале́цтва, ‑а, н.
Тое, што і маленства. Ой ты, маё сонца, Як жа свеціш ясна! Дзе ж было раней ты, Як быў я няшчасны? Як я ў малалецтве Радасці не ведаў. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панакрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Накрыць усё, многае або ўсіх, многіх. Панакрываць дзяцей. Панакрываць сталы. □ Тыя, хто быў перасяліўся на хутары раней, цяпер ужо абладзіліся, панакрывалі неяк саломай будынкі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выбіра́нкі ’каноплі, якія раней паспелі (іх выбіраюць, каб даць магчымасць астатнім расці)’ (Сцяц.), выбіра́нцы ’тс’ (Жд., 1), выбірніцы ’тс’ (ДАБМ, камент., 869, З нар. сл.), вы́біранкі (Шат.). Ад выбіра́ць; параўн. вы́беркі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паці́хай ’ціха’ (слуц., Сл. ПЗБ). Да па‑ і ціха (гл.). Канчатак (суфікс) -w, відаць, пад уплывам прыслоўя употай. Не выключае, што гэта суфікс параўнальнай ступені прыслоўя (як пярвей/ няйначай, раней, лепей).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)