клас членістаногіх надклас мнаганожак (паводле некаторых вучоных — падклас). 4 атр.: касцянкі, скалапендравыя, геафілы (Geophilomorpha, або Geophilida), скутыгеры, або мухалоўкі (Scutigeromorpha, або Scutigerida). Каля 3 тыс. відаў. Пашыраны ўсюды, асабліва ў тропіках і субтропіках. Жывуць у глебе, лясным подсціле, пад камянямі. Актыўныя ўначы, удзень хаваюцца. На Беларусі найб. вядомыя прадстаўнікі з атр. касцянак.
Цела (даўж. ад некалькіх міліметраў да 30 см) пляскатае, падзелена на галаву і сегментаванае (ад 19 да некалькіх дзесяткаў членікаў) тулава. На галаве пара вусікаў і 3 пары сківіц, па баках вял. колькасць простых вочак (у некат. вочак няма). На кожным сегменце па адной пары канечнасцей. Першая пара — нагасківіцы з ядавітымі залозамі, сакрэт якіх дапамагае забіваць здабычу і абараняцца ад ворагаў. Раздзельнаполыя. Драпежнікі: кормяцца беспазваночнымі, зрэдку дробнымі пазваночнымі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БРЫЯНШО́НА ТЭАРЭ́МА,
тэарэма праектыўнай геаметрыі, якая сцвярджае, што ў кожным шасцівугольніку, акрэсленым вакол канічнага сячэння — эліпса (у прыватнасці, акружнасці), гіпербалы, парабалы, прамыя, якія злучаюць 3 пары процілеглых вяршыняў, праходзяць цераз адзін пункт. Даказана франц. матэматыкам Ш.Брыяншонам (1806). Цесна звязана з Паскаля тэарэмай, разам з якой устанаўлівае асн. праектыўныя ўласцівасці канічных сячэнняў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
steam2[sti:m]v.
1. выпуска́ць па́ру, дымі́цца
2. ру́хацца (пры дапамозе пары)
3. гатава́ць е́жу над па́раю
steam up[ˌsti:mˈʌp]phr. v. пакры́цца па́раю, запаце́ць
♦
get steamed up (about/over smth.)BrE, infml расхвалява́цца (аб чым-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
аво́ська, ‑і, ДМ ‑сьцы; Рмн. ‑сек; ж.
Разм. Сеткаватая сумка для прадуктаў, дробных рэчаў; сетка (у 4 знач.). Катэр пагойдвала, да прычала спяшаліся людзі з сумкамі, з авоськамі.Арабей.У вагоне — амаль пуста, едуць дзве немаладыя пары з поўнымі кошыкамі і авоськамі.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збан, ‑а, м.
Высокая гліняная пасудзіна, якая звужаецца ўверсе і мае звычайна ручку і носік. Ад сцюдзёнай вады збан пакрыўся халодным потам.Бяганская.Да пары збан ваду носіць: вушка адарвецца і збан разаб’ецца.Прыказка.// Колькасць чаго‑н., што змяшчаецца ў такой пасудзіне. Збан малака.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́песак, ‑ску, м.
Абл. Клопат, стараннасць, руплівасць. Амбражэвіча ў раёне ўсе звалі бацькам, як за гады, так і за разумную сталасць і сапраўды бацькоўскі рупесак і клопат аб усім.Мурашка.Мінуліся вясёлыя забавы, — І матчын рупесак, яе трывогі Душу дзіцячую кранулі без пары.Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дро́сель
(ням. Drossel)
1) шпуля індуктыўнасці для рэгулявання сілы току ў электрычным ланцугу;
2) клапан для рэгулявання ціску і расходу вадкасці, пары або газу ў трубаправодах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
стэрэакампара́тар
(ад стэрэа- + кампаратар)
прыбор для вымярэння на аснове двух фотаздымкаў усіх трох каардынатаў пунктаў прадмета, а таксама элементаў узаемнага арыентавання пары фотаздымкаў у момант фатаграфавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пара́IIIж.
1. (час, перыяд) Zeit f -; (года) Jáhreszeit f;
ле́тняя пара́ Sómmerzeit f;
вячэ́рняй паро́юábends, zur Ábendzeit;
гара́чая пара́Árbeitsspitze f -, árbeitsreiche Zeit;
2.выкбезас. es ist [wird] Zeit, es ist an der Zeit;
даўно́ пара́ es ist höchste Zeit;
з тае́пары́ von jéner Zeit an;
з гэ́тай пары́ von dieser Zeit an;
на пе́ршую пару́ánfangs, in der érsten Zeit
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бада́й (разм.).
1.часц.Ужыв. для выказвання нядобрых пажаданняў, праклёнаў.
А б. ты прапаў!
2.пабочн. сл. Выказвае дапушчэнне якой-н. магчымасці, схільнасць згадзіцца з чым-н.
Па багацці ўбораў няма б. прыгажэйшай пары года, як восень.
3.прысл. Амаль.
Тут некалі корчмы стаялі б. праз кожныя дзесяць кіламетраў.
◊
Бадай ці не... — падобна на тое, што.
Бадай што —
1) магчыма што, відаць што.
Бадай што я з вамі згодзен;
2) амаль, амаль што.
Мы ўжо праехалі бадай што паўдарогі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)