ГЕТЭ́РА

(ад грэч. hetaira сяброўка, палюбоўніца),

у Стараж. Грэцыі незамужняя жанчына, якая вядзе свабодны, незалежны лад жыцця. Звычайна гетэры вызначаліся розумам, адукаванасцю і прыгажосцю, вакол іх гуртаваліся мастакі, паэты, філосафы. Знакамітымі гетэрамі былі Аспасія, Глікерыя (каханка Менандра), Фрына (сяброўка Праксіцеля). Вобразы гетэры адлюстраваны ў выяўл. мастацтве (творы вазапісу, насценны жывапіс, рэльефы), л-ры (камедыі грэч. пісьменнікаў Алкіфона, Лукіяна) і інш.

т. 5, с. 208

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аб’екты́ўны

(с.-лац. objectivus = які адносіцца да прадмета)

1) філас. незалежны ад чалавечай свядомасці (напр. а-ая рэальнасць);

2) бесстаронні, непрадузяты (проціл. суб’ектыўны 2).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дыстрыб’ю́тар

(англ. distributor)

незалежны аптовы пасрэднік, які займаецца закупкай прадукцыі з мэтай продажу рознічным фірмам і магазінам, а таксама прамысловым прадпрыемствам, кааператывам, майстэрням для канчатковага спажывання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

індэпендэ́нты

(англ. independents, ад н.-лац. independens, -ntis = незалежны)

прадстаўнікі рэлігійна-палітычнай групоўкі пурытан як аднаго з кірункаў пратэстантызму ў перыяд англійскай буржуазнай рэвалюцыі 17 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

sovereign​2 [ˈsɒvrɪn] adj.

1. вярхо́ўны, вышэ́йшы;

sovereign power вярхо́ўная ўла́да

2. fml суверэ́нны, незале́жны;

become a sovereign state стаць суверэ́ннай дзяржа́вай

3. fml цудо́ўны;

a sovereign remedy эфекты́ўны сро́дак;

a sovereign joke бліску́чы жарт

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

АБ’ЯДНА́ННЕ Ў АБАРО́НУ РЭСПУБЛІКІ, Аб’яднанне ў падтрымку рэспублікі (Rassemblement pour la Républigue; РПР),

палітычная партыя ў Францыі. Засн. ў 1958 прыхільнікамі Ш. дэ Голя пад назвай Саюз за новую рэспубліку, неаднаразова мяняла назвы, сучасная — з 1976. Асн. праграмныя палажэнні прадугледжваюць незалежны курс на міжнар. арэне, узмацненне ролі дзяржавы і прыярытэт прэзідэнцкай улады. Абапіраецца на дзярж. апарат. З 1976 лідэр Ж.Шырак. У 1993 каля 900 тыс. чал.

т. 1, с. 55

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРАМА́ДСКІ АБАРО́НЦА,

прадстаўнік грамадскай арганізацыі або працоўнага калектыву, якому даручаецца прымаць удзел у судовым разглядзе справы з мэтай абароны правоў і інтарэсаў падсуднага. Удзел грамадскага абаронцы ў судзе прадугледжаны крымінальна-працэсуальным заканадаўствам Рэспублікі Беларусь. Грамадскі абаронца самастойны ўдзельнік працэсу, незалежны ад удзелу ў справе прафесійнага абаронцы — адваката. Ён не мае права адмовіцца ад абароны, за выключэннем выпадку, калі калектыў, што ўпаўнаважыў яго, ануляваў дадзенае яму даручэнне.

Э.І.Кузьмянкова.

т. 5, с. 398

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

стан​V м. грам. Génus n -, Génera;

незале́жны стан Áktiv n -s, Aktívum [-vʊm] n -s, [-vɑ]; Tátform f -, -en;

зале́жны стан Pássiv [-si:f] n -s; Passívum [-vʊm] n -s, [-vɑ], Léideform f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

действи́тельный

1. (реальный) рэчаі́сны;

2. (подлинный) сапра́ўдны;

3. / действи́тельный зало́г грам. незале́жны стан;

действи́тельная слу́жба воен. абавязко́вая слу́жба;

действи́тельный член акаде́мии нау́к правадзе́йны член акадэ́міі наву́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Aktiv

I Áktiv

n -s грам. незале́жны стан

II Aktív

n -s, -e i -s актыў, гру́па актыві́стаў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)