гіпагалакты́я

(ад гіпа- + гр. gala, -laktos = малако)

памяншэнне выдзялення малака малочнымі залозамі пры няправільным харчаванні кормячай маці, а таксама пры інфекцыйных захворваннях, мастытах і іншых хваробах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ма́ма, ‑ы, ж.

Тое, што і маці (у 1 знач.) (звычайна пры звароце або ў гутарцы дзяцей аб ёй). — Што новага ў сяле, мама, як ты тут жыла? — спытаў Мікола. Краўчанка. Вось і сёння паслала маці Натальку прынесці абед, бо самой маме не было часу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куха́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Гатаваць стравы; быць кухарам, кухаркай. Нядаўна, як хварэла маці, дзед сам кухарыў. Рылько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наскі́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Тое, што і наскідаць. Са скавародкі стос блінцоў Наскідвала ўжо маці. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параспе́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Разм. Распесціць усіх, многіх. [Марцін:] — Параспешчвала іх маці: такія, пане мой, дзявухі! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БРЭ́ТЦАР Якуб

(23.7.1690, г. Пінск Брэсцкай вобл. — 11.8.1733),

бел. жывапісец. Зрабіў размалёўку інтэр’ера касцёла езуітаў у Слуцку (1715—17, не захаваўся), капліцы ў Полацку (1717—21); стварыў абразы «Распяцце», «Маці Божая», шэраг партрэтаў. У 1721—22 у Мінскім кафедральным касцёле св. Станіслава выканаў паліхромную размалёўку ў сакрысціях і алтар Маці Божай. У 1731—32 у Віцебску размаляваў карнізы і капітэлі ў езуіцкім касцёле (не захаваліся), напісаў абразы св. Андрэя Баболі і св. Тадэвуша. З 1732 працаваў у Нясвіжы, Пінску.

т. 3, с. 302

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

godparent

[ˈgɑ:d,perənt]

n.

хро́сны ба́цька (для дзіця́ці), кум -а m. (для бацько́ў), хро́сная ма́ці (для дзіця́ці), кума́ f. (для бацько́ў)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

А́ЛЬМА-МА́ТЭР

(лац. alma mater літар. маці-карміцелька),

старадаўняя студэнцкая назва універсітэта (якае дае «духоўны пажытак»); ужываецца як ласкальнае або жартоўнае, нярэдка ў дачыненні да інш. скончаных асобай навуч. устаноў.

т. 1, с. 278

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Му́тра ’гайка на возе, якая трымае кола ў драбінах’ (Масл., Сл. ПЗБ, палес., Жыв. сл.; навагр., Шатал.), ’гайка, якая трымае атосу’ (Масл., Сцяшк. Сл.), пін. мутэрка ’гайка’ (Сл. Брэс.). Праз польск. mutra (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 88) з ням. Mutter ’гайка’ < ’маці’ (Клюге₂₀, 496).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БАЦЬКО́ЎСТВА

(у праве),

засведчаны ў органах ЗАЦСа факт паходжання дзіцяці ад пэўнага мужчыны. Пры нараджэнні дзіцяці ў маці, якая знаходзіцца ў шлюбе, дзейнічае прэзумпцыя, што бацькам з’яўляецца яе муж. У гэтым выпадку звесткі пра бацьку ў запіс аб нараджэнні дзіцяці ўносяцца на падставе пасведчання аб шлюбе. Калі шлюб не быў зарэгістраваны, запіс пра бацьку робіцца па сумеснай заяве бацькі і маці. У выпадку адмовы бацькі прызнаць сваім дзіця, якое нарадзілася па-за шлюбам, спрэчкі аб устанаўленні бацькоўства вырашае суд. Пры нараджэнні дзіцяці незамужняй жанчынай звесткі пра фактычнага бацьку ў запіс акта аб нараджэнні не ўносяцца, калі бацька адмовіцца прызнаць дзіця сваім і няма рашэння суда аб устанаўленні бацькоўства. У такіх выпадках запіс пра бацьку дзіцяці робіцца на прозвішча маці, а імя і імя па бацьку запісваецца па яе ўказанні.

т. 2, с. 362

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)