пра́веднік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. У вернікаў: чалавек, які жыве праведным жыццём.
2. Чалавек, які ў сваіх дзеяннях кіруецца прынцыпамі сумленнасці, справядлівасці (іран.). У выразе: спаць сном праведніка (разм., жарт.) — спаць спакойна, ціха, мірна.
|| ж. пра́ведніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. пра́ведніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разбо́йнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які займаецца разбоем; грабежнік.
2. Свавольнік, балаўнік, нягоднік (звычайна ў звароце; разм., жарт.).
Ах, р., што ты робіш!
|| ж. разбо́йніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. разбо́йніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.) і разбо́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сме́лы, -ая, -ае.
1. Які не ведае страху, адважны, рашучы.
С. юнак.
С. ўчынак.
2. Наватарскі, нязвыклы, арыгінальны.
Смелая тэма выступлення.
С. кампазіцыйны прыём.
3. перан. Які выходзіць за межы прынятага, не зусім сціплы.
Смелае дэкальтэ.
С. жарт.
|| наз. сме́ласць, -і, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тра́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак.
1. Выпадкова сустрэцца, надарыцца.
У лесе трапілася лісіца.
2. Дастацца.
Мне трапілася цікавая кніга.
3. безас., з інф. Выпасці на чыю-н. долю, прыйсціся.
Трапілася бачыць жывога Янку Купалу.
◊
Трапілася чарвяку на вяку (разм., жарт.) — пра вельмі рэдкую ўдачу, шчаслівы выпадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
экзэмпля́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Асобная адзінка, асобны прадмет з шэрага падобных.
Два экзэмпляры газеты.
Рэдкія экзэмпляры паштовых марак.
2. перан. Тое, што і тып (у 5 знач.; разм., жарт.).
○
Сігнальны экзэмпляр — першы друкаваны экзэмпляр, які з’яўляецца ўзорам для ўсіх іншых экзэмпляраў пэўнага выдання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Трымчэ́ць ‘ліпець’ (Жд. 3). Да трымце́ць (гл.) у выніку распадабнення ц…ц > ч…ч ці ўплыву асновы дзеяслова 1 ас. адз. л., параўн. жарт: Пранціш, чаго ты трымціш? — Я трымчу — на вясельля хачу (Родная мова, 1931, 6, 154).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
niecenzuralny
нецэнзурны;
niecenzuralny dowcip — нецэнзурны жарт
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ladaco
нескл. м. жарт. дрэнь, нягоднік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
karczemny
карчомны;
karczemny żart — грубы жарт
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
kochaś
м. жарт. каханне (пра чалавека)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)