ДАМ’Е́ (Daumier) Анарэ Віктар’ен

(26.2.1808, г. Марсель, Францыя — 11.2.1879),

французскі графік, жывапісец і скульптар. З 1814 жыў у Парыжы, у 1820-я г. браў урокі жывапісу і малюнка, вучыўся мастацтву літаграфіі. Аўтар вострагратэскавых карыкатур на кіруючыя вярхі грамадства, у т.л. на караля Луі Філіпа. Асновай для серыі літаграфічных партрэтаў-шаржаў «Славутасці залатой сярэдзіны» (1832—33) сталі скульпт. эскізы-бюсты паліт. дзеячаў (1830—32, захавалася 36 бюстаў). У літаграфіях 1834 Д. выкрываў бяздарнасць і своекарыслівасць улад («Заканадаўчае чэрава», «Усе мы сумленныя людзі, абдымемся»), ствараў вобразы рабочых («Сучасны Галілей», «Вуліца Транснанен 15 красавіка 1834 года» і інш.). Пасля забароны ў 1835 паліт. карыкатуры Д. звярнуўся да быт. сатыры: серыя «Карыкацюрана» (1836—38), «Лепшыя ў жыцці» (1843—46), «Добрыя буржуа» (1846—49). У перыяд і пасля рэв. 1848—49 стварыў (спачатку ў статуэтцы, потым у шэрагу літаграфій) абагульнены вобраз паліт. прайдзісвета Ратапуаля. У жывапісе Д. па-наватарску пераасэнсоўваліся традыцыі рамантызму, трагічная велічнасць спалучалася з гратэскам, драма з сатырай, вострая характарнасць вобразаў са свабодай пісьма, смелай абагульненасцю формаў, выразнасцю пластыкі і светлавымі эфектамі. У яго карцінах адлюстраваліся пафас рэв. барацьбы («Паўстанне», каля 1848), прыгажосць простага чалавека («Прачка», каля 1859—60); улюбёнымі матывамі жывапісу былі цырк, тэатр, вандроўныя камедыянты: «Меладрама» (каля 1856—60), «Крыспэн і Скапэн» (каля 1860), серыя карцін «Дон Кіхот» (каля 1868) і інш.

Літ.:

Пассерон Р. Домье: Пер. с фр. М., 1984.

А.Дам’е. Дон Кіхот. Каля 1868.

т. 6, с. 29

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

parallel

[ˈpærəlel]

1.

adj.

1) парале́льны; Geogr. шыры́нны

2) падо́бны да чаго́-н., аналягі́чны

parallel instance — аналягі́чны вы́падак

2.

n.

1) парале́льная лі́нія або́ паве́рхня, парале́ль f.

2) Geogr. парале́ль f.

3) адпаве́днасьць, аналёгія f.

4) параўна́ньне n.

To draw a parallel between this winter and last winter — Праве́сьці параўна́ньне памі́ж гэ́тай і ле́ташняй зі́мамі

5) Electr. парале́льнае злучэ́ньне

3.

v.

1) быць парале́льным, прахо́дзіць парале́льна да чаго́-н.

The street parallels the railway — Ву́ліца ідзе́ парале́льна да чыгу́нкі

2) адпавяда́ць

3) параўно́ўваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

даро́га

1. Паласа зямлі, прызначаная для язды і хадзьбы (БРС).

2. Вуліца (Ваўк. Сцяшк., Слаўг.).

3. След на раллі або на сенажаці (Арш. XVI ст. Крап. 223, Слаўг.).

4. След на лузе ад капы сена, якую сцягваюць да стога (Рэч.).

5. След звярыны або птушыны на снезе (Слаўг.).

6. Сцежка, пратаптаная па траве ў лузе (Крыч., Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

незнаёмы, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, якога не ведаюць, з якім не сустракаліся раней; невядомы. Дзед Талаш і Мартын маўчаць, не спускаюць з вока незнаёмага чалавека. Колас. Спускацца паблізу на парашуце таксама нельга было.. Давялося выскачыць далекавата ад пляцоўкі над незнаёмымі зараснікамі. Кулакоўскі.

2. Неўласцівы для каго‑н.; чужы. — Калі ты завяла .. [жонку ў бальніцу]? Раніцою ж нічога не было, — сказаў ён незнаёмым самому сабе голасам. Арабей. І вуліца, і людзі, і сонца здаваліся [цётцы Эміліі] новымі, незнаёмымі. Маўр.

3. Які не зведаў, не зазнаў чаго‑н. Светлыя хмаркі — дзеткі прастору — Ціха па небе плывуць, Ім незнаёмы слёзы і гора, Смутак і жаль іх не рвуць. Колас.

4. Які не належыць да ліку знаёмых каго‑н. [Памешчык:] — Ты хто, нешта цябе я не памятаю? — Я таксама з табой незнаёмы... не даводзілася сустракацца... — працадзіў дзед скрозь зубы. Лынькоў.

5. у знач. наз. незнаёмы, ‑ага, м.; незнаёмая, ‑ай, ж. Той (тая), каго не ведаюць, хто не належыць да ліку знаёмых; чужы чалавек. Дзед Аляксей, запытаўшыся «хто там», прапусціў незнаёмага ў кухню. Паслядовіч. — Незнаёмых, сынок, начаваць не пускай. — А як раптам хто свой? — Свой? А ты адгадай, Свой, ці не? Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ulica

ulic|a

ж. вуліца;

na ~y — на вуліцы;

iść (jechać) ~ą — ісці (ехаць) па вуліцы;

przechodzić przez ~ę — пераходзіць [праз] вуліцу;

po drugiej stronie ~y — на тым (супрацьлеглым) баку вуліцы;

pokój od ~y — пакой вокнамі на вуліцу;

ślepa ~a — тупік;

wyrzucić kogo na ~ę — выкінуць каго на вуліцу; выгнаць (з хаты; з працы)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Stráße

f -, -n

1) ву́ліца, даро́га; шаша́

auf der ~ géhen* — ісці́ па ву́ліцы

über die ~ géhen* — перахо́дзіць (це́раз) ву́ліцу

Bier über die ~ verkáufen — прадава́ць пі́ва навы́нас

séine ~ zíehen* — ісці́ сваі́м шэ́цхам

sein Geld auf die ~ wérfen* — кі́даць гро́шы на ве́цер

der fétten ~ náchgehen* — разм. падтры́мліваць то́лькі вы́гадныя знаёмствы

nach állen vier ~n der Welt — на ўсе́ чаты́ры бакі́

2) пралі́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

асе́ліца

1. Дарога, якая праходзіць недалёка ад вёскі (Нясв.).

2. Зямельныя выгоды за сялом ці найчасцей род сенажаці (БРС).

3. Вёска, вуліца ў адзін рад хат (Крыч.).

4. Агароды на вільготнай глебе воддаль ад вёскі (Докш.).

5. Добра ўгноенае поле паабапал вёскі (Стаўбц. Прышч.). Тое ж гноіны (Слаўг.).

6. Наваколле, некалькі блізкіх вёсак (Слаўг.).

7. Лужок каля сядзібы (Мсцісл. Бяльк.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Рад 1 ’лінія аднародных прадметаў’, ’шэраг’, ’прабор у валасах’ (ТСБМ), ’засеяная баразна’, ’пласцінка ў грыбе’ (Нар. словатв.), ’шарэнг’, ’вуліца’ (Ян.), ’пракос’ (Сл. ПЗБ), ’валок скошанага сена’ (ТС, ПСл), ’пласт’ (Янк. 2), ’пропуск пры касьбе’ (Мат. Гом.), ’рад’, ’чарга’ (Гарэц.), ’раскладка снапоў для малацьбы’ (ДАБМ), ст.-бел. радъ ’шэраг’, укр. ряд, рус. ряд, польск. rząd, чэш. řád ’парадак’, ’клас (бат.)’, ’строй’, славац. rád, в.-луж. rjad, н.-луж. rěd, славен. rȇd ’парадак’, ’ярус’, ’рад’, серб. ре̑д харв. rȇd, мак. ред, балг. ред ’рад, парадак, радок’, ст.-слав. рѧдъ. Да прасл. *rędъ. Звязваюць з *orǫdьje (> рус. ору́дие) і збліжаюць з літ. дыял. rindà ’рад’, ’лінія’, лат. riñda ’тс’ (Фасмер, 3, 536; Чарных, 2, 134), этымалогія якіх цьмяная. Махэк₂ (529) лічыць роднасць з балтыйскімі словамі няпэўнай і прапануе збліжаць прасл. *rędъ з лац. ōrdō (аснова *orden‑) ’рад’, ’чарада’, ’строй’, якое звязваюць з ōrdior ’навіваю аснову’, ’нанізваю’, ’стаўлю ў рад’ і далей са словамі, што ўзыходзяць да і.-е. кораня *ar‑ ’далучаць’, ’звязваць’.

Рад 2 ’намер, дапамога, толк’, ’справа’ (Ян.), серб. ра̑д ’праца’, ра́дити ’працаваць’, балг. ра́да ’работа’, ра́дя, ра́да ’працаваць’. Да прасл. *radъ ’праца’, *raditi ’працаваць’. Яцвяжская паралель — rada ’праца’, radid ’рабіць, працаваць’ (калі гэта не запазычанне са славянскіх моў) сведчыць аб заходнебалтыйскай старажытнасці слова. Этымалогія няпэўная. Паводле Скока (3, 97), развіццё семантыкі ішло па лініі ’клопат, старанне’ → ’старанная праца’. Мяркуецца, што прасл. *raditi узыходзіць да іран. rōd‑ ’карчаваць, церабіць’ (Мартынаў, Праслав. язык, 37–38), што цяжка давесці. Параўноўваюць таксама са ст.-інд. rādhayati ’ён робіць’, авесц. raẟaiti ’ён падрыхтоўвае, уладкоўвае’ (БЕР, 6, 145). Гл. радзець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

off​2 [ɒf] prep.

1. (паказвае на аддаленне ці адлучэнне ад чаго-н.) з, ca, ад;

take smth. off a shelf зняць што-н. з палі́цы;

Keep off the grass! Па траве не хадзіць!

2. (паказвае на знаходжанне на пэўнай адлегласці, звычайна блізкай ад чаго-н.) ля, ад;

a street off the square ву́ліца, яка́я выхо́дзіць на пло́шчу;

The ship sank 5 miles off the coast. Карабель патануў за пяць міль ад берага.

3. менш, ніжэ́й;

They took £100 off the price. Яны знізілі цану на сто фунтаў.

4. : паказвае на нежаданне браць удзел у чым-н., рабіць што-н.;

I’m off smoking. Я больш не куру.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

thick​2 [θɪk] adj.

1. то́ўсты;

thick with dust пакры́ты то́ўстым сло́ем пы́лу;

thick type тлу́сты шрыфт

2. густы́ (лес, суп і да т. п.);

thick clouds ця́жкія хма́ры;

The air was thick with snow. Падаў густы снег;

The street was thick with traffic. Вуліца была забіта машынамі.

3. ні́зкі, хры́плы (пра го́лас)

♦

have a thick head infml быць тупава́тым;

have a thick skin быць таўстаску́рым;

give smb. a thick ear BrE, infml даць каму́-н. у ву́ха;

a bit too thick гэ́та ўжо зана́дта, залі́шне;

as thick as two short planks BrE, infml ≅ тупы́ як абу́х;

as thick as thieves infml ≅ іх вадо́й не разалье́ш; неразлу́чныя (сябры)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)