reside

[rɪˈzaɪd]

v.i.

1) жыць, пражыва́ць

2) (in) быць, паляга́ць

Her charm resides in her happy smile — Е́йны чар у е́йнай шчасьлі́вай усьме́шцы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

revenge

[rɪˈvendʒ]

1.

n.

1) по́мста f.

2) по́мсьлівасьць f.

3) рэва́нш -у m.

2.

v.i. v.t.

по́мсьціць

to be revenged — быць адпо́мшчаным

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

communicate

[kəˈmju:nɪkeɪt]

v.

1) перадава́ць

2) паведамля́ць, каза́ць

to communicate news — паве́даміць наві́ну

3) паразумява́цца, дамаўля́цца

4) спалуча́цца, быць спалу́чаным (пако́і)

5) прычашча́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

beset

[bɪˈset]

v.t. -set, -setting

1) атакава́ць, апано́ўваць

to be beset by mosquitoes — быць апанава́ным камара́мі

2) выклада́ць, убіра́ць (кашто́ўнымі камяня́мі)

- besetting sin

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

mourn

[mɔrn]

v.

1) смуткава́ць, гарава́ць (з прычы́ны стра́ты або́ сьме́рці), апла́кваць каго́-што

2) быць у жало́бе, насі́ць жало́бу (па кім-н.)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

fluctuate

[ˈflʌktʃueɪt]

1.

v.i.

1) падыма́цца й апада́ць, быць няста́лым, мяня́цца, вага́цца (пра цэ́ны, тэмпэрату́ру)

2) хвалява́цца (пра ваду́)

2.

v.t.

выкліка́ць хва́лі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

forbear

I [fɔrˈber]

v.i., v.t. -bore, -borne, -bearing

1) устры́мвацца

2) быць цярплі́вым, вало́даць сабо́ю

3) Obsol. цярпе́ць; перано́сіць, перажыва́ць

II [ˈfɔrber]

гл. forebear

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ВАРЫЯЦЫ́ЙНАЯ ФО́РМА,

варыяцыі, музычная форма, якая складаецца з тэмы (зрэдку дзвюх, трох тэм) і яе відазмененых паўтораў (варыяцый). Асн. тэма можа быць арыгінальная ці запазычаная. У варыяцыйнай форме можа быць напісаны самаст. твор, частка цыкла або раздзел буйнога муз. твора (сімфоніі, канцэрта, сюіты, санаты, квартэта), а таксама оперы, балета.

Вытокі варыяцыйнай формы ў нар. песеннай і танц. творчасці. У прафес. музыцы яна выпрацоўвалася ў розных поліфанічных жанрах (І.С.Бах, Г.Ф.Гендэль, Г.Ф.Тэлеман). У 17 ст. ў зах.-еўрап. музыцы ўзнікла варыяцыйная форма на баса астыната. У 2-й пал. 18 ст. склалася строгая (класічная) варыяцыйная форма з захаваннем у варыяцыях памераў, гармоніі, танальнасці, тэмпу, метра, тэмы (І.Гайдн, В.А.Моцарт, Л.Бетховен). У 19 ст. ў творчасці кампазітараў-рамантыкаў (Ф.Шуберт, Р.Шуман, Ф.Мендэльсон) з’явілася свабодная варыяцыйная форма, дзе ўсе сродкі выразнасці тэмы могуць вольна вар’іравацца нават да яе жанравых змен. У рус. музыцы 19 ст. найб. пашырана варыяцыйная форма на нязменную мелодыю — сапрана астыната (т.зв. глінкаўскія варыяцыі).

У бел. музыцы ў варыяцыйнай форме напісаны самаст. творы (фп. варыяцыі Л.Абеліёвіча, Г.Вагнера, У.Алоўнікава, Р.Суруса, Э.Тырманд, М.Васючкова; аркестравыя («З беларускага эпасу» Л.Захлеўнага) і часткі цыклічных твораў (у сімфоніі «Беларусь» В.Залатарова, сімфаньеце М.Аладава, фп. трыо А.Багатырова), эпізоды з балетаў «Альпійская балада» і «Выбранніца» Я.Глебава і інш.

Літ.:

Протопопов В. Вариационные процессы в музыкальной форме. М., 1967;

Цуккерман В. Анализ музыкальных произведений. Вариационная форма. 2 изд. М., 1987.

Э.А.Алейнікава.

т. 4, с. 20

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕРМАФРАДЫТЫ́ЗМ,

двухполавасць, бісексуалізм, наяўнасць прыкмет мужчынскага і жаночага полу ў аднаго арганізма. Бывае натуральны, уласцівы вышэйшым і ніжэйшым раслінам (аднадомнасць, гоматалізм) і беспазваночным жывёлам (чэрві, малюскі, ракападобныя і інш.), і анамальны (заганы развіцця), які трапляецца і ў чалавека. Пры натуральным гермафрадытызме ў арганізме адначасова ўтвараюцца яйцы і сперматазоіды; здольнасцю да апладнення валодаюць абодва віды палавых клетак або адзін з іх. Анамальны гермафрадытызм — прыроджаная, у большасці выпадкаў генетычна абумоўленая паталогія, што ўзнікае пры парушэнні развіцця палавых залоз і іх гарманальнай дзейнасці; назіраецца ў чалавека і жывёл. Можа быць сапраўдны (наяўнасць палавых залоз абодвух полаў) і несапраўдны (псеўдагермафрадытызм), калі палавыя залозы сфарміраваны правільна, па мужчынскім або жаночым тыпе, але вонкавыя палавыя органы маюць прыкметы двухполавасці.

У чалавека сапраўдны гермафрадытызм трапляецца рэдка; характэрна наяўнасць яечніка і яечак або змешанай залозы, часцей мужчынскі набор палавых храмасом (46 XY). Другасныя палавыя прыкметы, як правіла, маюць элементы абодвух полаў. Гермафрадытызм несапраўдны бывае вонкавы і ўнутраны. Пры вонкавым мужчынскім гермафрадытызме ёсць мужчынскія палавыя залозы, а вонкавыя палавыя органы падобныя да жаночых; пры ўнутраным — побач з яечнікамі, недаразвітай прадстацельнай залозай і семявымі пузыркамі могуць быць матка і матачныя трубы. Зрэдку трапляюцца выпадкі жаночага несапраўднага гермафрадытызму, калі сфарміраваны яечнікі, а вонкавыя палавыя органы і другасныя палавыя прыкметы развіваюцца па мужчынскім тыпе. Лячэнне гермафрадытызму: аператыўная змена полу. Дзетанараджэнне немагчыма.

Літ.:

Савченко Н.Е. Гипоспадия и гермафродитизм. Мн., 1974;

Голубева И.В. Гермафродитизм. М., 1980.

М.Я.Саўчанка.

т. 5, с. 192

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

obserwacja

obserwacj|a

ж.

1. нагляданне, назіранне;

~a kliniczna — клінічнае назіранне;

2. нагляд;

być pod ~ą — быць пад наглядам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)