grip2 [grɪp] v.
1. сціска́ць; хапа́ць; хапа́цца; хвата́ць; хвата́цца;
He gripped my hand. Ён сціснуў мне руку.
2. aхапі́ць, захапі́ць (перан.);
Fear gripped them. Iх ахапіў страх;
The violinist gripped the audience. Ігра скрыпача захапіла слухачоў.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
наця́гнуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад нацягнуць.
2. перан.; у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане напружання. Нацягнутыя нервы не абяцалі нічога добрага. Гартны. Усе маўчалі, і ад гэтага рабілася напружанае, да немагчымасці нацягнутае становішча. Нікановіч.
3. перан.; у знач. прым. Пазбаўлены натуральнасці. Нацягнуты смех. Нацягнутыя паводзіны. // Недружалюбны. Нацягнутыя адносіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарто́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Высокага гарту. Гартоўная сталь. / у перан. ужыв. Песні дай у горны! Трэба і іх напаліць дачырвона, Каб вораг не мог іх таптаць больш нагамі, Каб, ударыўшы словам гартоўным, Адказваў полымем камень. Танк.
2. перан. Стойкі, вынослівы. [Вардомскі] з цікаўнасцю выслухаў.. мае пераказы назіранняў за Паўлам Пятровічам. — Гартоўны стары... Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размя́клы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў мяккім, размяк. Размяклая зямля наліпала на салдацкія боты, на гусеніцы танкаў і колы аўтамашын. Дудо. На тым беразе Дзвіны імчаліся грузавыя машыны па размяклым ад спякоты асфальце. Грахоўскі.
2. перан. Разм. Расслаблены, вялы. Цеплыня разбірала размяклага Сімона. Самуйлёнак.
3. перан. Разм. Які стаў дабрэйшым, больш ласкавым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разнашэ́рсны, ‑ая, ‑ае.
1. З рознай, неаднолькавай шэрсцю. Разнашэрсная чарада кароў. Разнашэрсны конь. // перан. Разм. Неаднолькавы з другім (другімі) па колеру, выгляду. Вёска аж кішэла ад жоўтых шынялёў жандараў і разнашэрснай вопраткі паліцаяў. Карпюк.
2. перан. Разм. Разнастайны па складу. Разнашэрсны люд. □ Склад рэдакцыі і кола супрацоўнікаў «Мінскага лістка» былі вельмі разнашэрсныя. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nasycić
зак.
1. заспакоіць, задаволіць; наталіць;
nasycić głód — заспакоіць голад;
nasycić żądzę zemsty перан. задаволіць прагу помсты;
2. хім. перан. насыціць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
залаты́, -а́я, -о́е.
1. гл. золата.
2. у знач. наз. залаты́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м. Манета з золата, чырвонец.
3. Колеру золата, бліскуча-жоўты.
Залатыя валасы.
Залатая восень.
4. перан. Шчаслівы, радасны.
З. час.
З. век.
5. перан. Цудоўны, выдатны.
З. чалавек.
Залатыя рукі (умелыя).
6. перан. Дарагі, любімы.
Залатыя мае дзеткі.
○
Залатое сячэнне (спец.) — гарманічная прапорцыя, у якой адна частка адносіцца да другой, як усё цэлае да першай часткі.
◊
Залатая моладзь — пра моладзь з забяспечаных слаёў грамадства, якая вядзе марнатраўнае жыццё.
Залатая сярэдзіна — пра спосаб дзеяння, пры якім пазбягаюць крайнасцей, рызыкі, смелых рашэнняў.
Залатое вяселле (разм.) — пяцідзесяцігоддзе сямейнага жыцця.
Залатое дно — пра невычэрпную крыніцу багацця, даходу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
па́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Зрэзаны тонкі ствол або тоўстая галіна без сукоў, што ўжыв. як апора пры хадзьбе і для іншых мэт, а таксама ўвогуле прадмет такой формы.
Ісці, абапіраючыся на палку.
Сукаватая п.
Лыжныя палкі.
Палкі ў колы ўстаўляць (перан.: свядома перашкаджаць якой-н. справе).
◊
З-пад палкі (разм.) — пад прымусам (рабіць што-н.).
Палка з двума канцамі — пра тое, што можа скончыцца і добра і дрэнна.
|| памянш. па́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
П. выручалачка (перан.: пра таго, хто заўсёды дапамагае, выручае; разм.).
○
Палачка Коха — туберкулёзная бацыла.
|| прым. па́лачны, -ая, -ае.
Палачная дысцыпліна (перан.: пра дысцыпліну, якая падтрымліваецца жорсткімі мерамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́ты; зак.
1. каго (што). Прыкончыць (у 2 знач.) раненага, падстрэленага.
Паляўнічы дабіў звера.
Гэтыя весткі зусім дабілі старога (перан.).
2. перан., каго-што. Канчаткова разграміць.
Д. варожыя сілы.
3. што. Канчаткова разбіць што-н. недабітае, трэснутае; перабіць усё, што засталося цэлым.
Д. талеркі.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), што і чаго. Скончыць біць, утвараць гукі (пра гадзіннік).
Гадзіннік не паспеў д. шостага ўдару, як пачалася нарада.
5. што. Увагнаць да канца.
Д. цвік.
6. перан., што. Завяршыць якую-н. работу.
К вечару дабілі жніво.
◊
Дабіць да ручкі (разм.) — давесці да развалу, да поўнай непрыгоднасці.
|| незак. дабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мішу́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мішуры (у 1 знач.). // Зроблены з мішуры. Мішурныя аздабленні.
2. перан. Паказны, падманны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)