во́страў, -рава, мн. астравы́ і (з ліч. 2, 3, 4) во́стравы, астраво́ў, м.
1. Частка сушы, акружаная з усіх бакоў вадой.
2. Участак, які вылучаецца чым-н. сярод навакольнай мясцовасці, напр., сухое месца сярод балота, невялікі лес сярод поля і пад.
|| памянш. астраво́к, -раўка́, мн. -раўкі́, -раўко́ў, м.
|| прым. астраўны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ля́балацце, ляболацце, ля́балаць, лябалотнічча, ляву́збалаць, ля́збалацце, лябалоцічча, ляпоўзбалацішча, ляўзкалю́балацце, ля́ўзбалацце ’сенажаць, лес, кусты каля балота’ (слаўг., Яшк.). Да ля 2 + з‑ (‑уз‑, ‑паўз‑) і балота (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ніква́ ’топкае балота, дрыгва’ (ТС). Вытворнае ад нікнуць ’гінуць, знікаць’ (гл.) паводле тыповай для назваў балот словаўтваральнай мадэлі, параўн. маква, багва і пад., сэнс — ’гіблае балота’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прале́гчы сов. проле́чь;
у гара́х ~лягла́ даро́га — в гора́х пролегла́ доро́га;
праз бало́та ~ле́гла грэ́бля — че́рез боло́то пролегла́ гать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гразь; балота (разм.); каша, калатуша (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
АМЯЛЬНЯ́НСКІ,
біялагічны заказнік на вярховым балоце Парэцкі Мох у Пухавіцкім р-не Мінскай вобл. Засн. ў 1979 для захавання ў прыродным стане месцаў росту журавін. Пл. 1784 га (1994). У раслінным покрыве пераважаюць хваёва-сфагнавыя і хваёва-кусцікава-сфагнавыя фітацэнозы. На ўскраінах і «астраўках» балота — хваёвыя, хваёва-бярозавыя і асінава-яловыя лясы. Шматлікая касандра (балотны верас); на прылеглых да балота сырых лугавінах вялікая папуляцыя касача сібірскага, занесенага ў Чырвоную кнігу Беларусі.
т. 1, с. 330
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
панагіна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Нагнуць, нахіліць усё, многае. Усё балота ўкрыла раса — кроплі такія важкія, што аж панагіналі да самай зямлі травінкі. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жураві́навы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да журавін. Журавінавы ліст. // Багаты журавінамі. Журавінавае балота. // Прыгатаваны з журавін, з журавінамі. Журавінавае варэнне. Журавінавы напітак. Журавінавы сок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Імша́ра ’мохавае балота’ (ТСБМ, Касп.), ’зараснік’ (Яруш.), імша́р (Др.-Падб.) ’месца, дзе расце толькі арэшнік’ (Жд. 2), імшары́на ’невялікі ўчастак мохавага балота сярод поля або лесу’, імша́рнік ’мохавае балота’ (парыц., Янк. Мат., 165). Рус. дыял. мша́ра, мша́рина, мша́рник, польск. mszar. Магчыма, запазычанне з польск. mszar ’мохавае балота’. Але можна дапусціць і паралельнае ўтварэнне беларускага і польскага слоў. Беларуская суфіксацыя ‑ына, ‑нік; прыстаўное і‑. Гіст. мовы (II, 137) разглядае як уласнабеларускае ўтварэнне пачатку XX ст. Гл. мох.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́насіць, -нашу, -насіш, -насіць; -нашаны; зак.
1. што. Перанесці за некалькі прыёмаў усё, поўнасцю.
В. сена з балота.
2. каго. Пра маці: пранасіць у сабе да родаў.
В. дзіця.
3. перан., што. Абдумаць да поўнай яснасці, закончанасці.
В. новы замысел.
4. што. Выцерці, працерці ў выніку доўгага нашэння.
Вынашаны касцюм.
|| незак. выно́шваць, -аю, -аеш, -ае (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)