Калама́шка ’лаянка на няўклюднага, чараватага чалавека’ (Шат.). Фармальна суадносіцца з каламашка ’воз’, ’нязграбны воз’, ’воз для перавозу цяжкасцей’ і да т. п. — значэнні, якія тлумачаць, відаць, утварэнне каламашка ’лаянка’. З разглядаемым словам суадносіцца кылымашыцца ’таўчыся, збірацца ў адным месцы’ (Бяльк.) (паводле фанетычнага крытэрыю ўтворана ад асновы каламаш‑). Семантыка, відавочна, адрозніваецца, аднак яе можна зразумець як натуральнае развіццё ’капацца, вазіцца’ > ’таўчыся на адным месцы’, > ’збірацца ў адным месцы’. Такое развіццё значэння верагоднае, паколькі ажыццяўляецца ў яўна экспрэсіўных лексемах, дзе семантыка з’яўляецца дыфузорнай і лёгка можа субстывавацца. Параўн. яшчэ пск. колымажиться ’важнічаць, фанабэрыцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цэнтраліза́цыя
(фр. centralisation, ад лац. centralis = які знаходзіцца ў сярэдзіне)
сканцэнтраванне чаго-н. у адным цэнтры, аб’ядноўванне ў адным месцы, у адных руках (напр. ц. кіраўніцтва, ц. капіталу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
мікратэлефо́н, ‑а, м.
Частка тэлефоннага апарата, якая складаецца з мікрафона і тэлефона, аб’яднаных у адным апараце.
[Ад грэч. mikrós — маленькі і тэлефон.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўтакало́на, ‑ы, ж.
Група аўтамабіляў, якія размешчаны або рухаюцца выцягнутай лініяй адзін за адным. // Прадпрыемства аўтатранспарту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змро́кам, прысл.
Прыцемкам, на змярканні. Змрокам, а то й пазней, хлопцы па адным збіраліся дадому. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́мбала, ‑ы, ж.
Прамысловая марская рыба сямейства камбалавых са сплюснутым целам і вачамі на адным баку.
[Фінск. campela.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусько́м, прысл.
Разм. Адзін за адным; чарадой. Ішлі гуськом падрыўнікі І след у след ступалі. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супярэ́чны, ‑ая, ‑ае.
Які супярэчыць чаму‑н. Сотні разнастайных, супярэчных пытанняў узнікалі адно за адным. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«БІРУ́ЛЬКІ»,
бел. нар. гульня. З кучкі дробных прадметаў неабходна выбраць кручком усе прадметы адзін за адным, не пасунуўшы пры гэтым астатніх.
т. 3, с. 157
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
zasiad :
za jednym ~em — адным разам (махам; захадам); за адзін прысест
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)