Verbum

анлайнавы слоўнік

najdalej

найдалей; найпазней; не далей як; не пазней як;

najdalej za tydzień — не пазней, як праз тыдзень;

najdalej we wtorek pojadę do Krakowa — самае позняе ў аўторак я паеду ў Кракаў

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

лы́жка ж. ло́жка;

◊ праз гадзі́ну па ча́йнай лы́жцы — че́рез час по ча́йной ло́жке;

гато́ў у лы́жцы вады́ ўтапі́ць — погов. гото́в в ло́жке воды́ утопи́ть;

л. дзёгцю ў бо́чцы мёду — погов. ло́жка дёгтя в бо́чке мёда;

вялі́кая л. рот дзярэ́ — посл. больша́я ло́жка рот дерёт;

дарага́я л. к абе́ду — посл. дорога́ ло́жка к обе́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тар ’паром’ (Байк. і Некр.), ’паром, транспартны плыт з бярвення’ (Нас.): спрадвеку карысталіся тарам праз Дзьвіну (Полымя, 1998, 1), та́ра ’плыток для пераезду’, торо́к ’невялікі плыт для перапраўкі праз возера, праз ваду ў паводку’ (ТС), ’плыт з 4–5 бярвенняў’ (лельч., Жыв. НС), ’від плыта для сплаўкі лесу: на два доўгія бервяны ўкладваюць упоперак кароткія бярвёны і замацоўваюць іх’ (Маслен.), таро́к ’кладка праз рэчку з бярвенняў’: зьвізалі тарок (Бяльк.), ’звязка плыта’: лесу таркі вяжуць (Мат. Гом.), ’адзін рад змацаваных бярвенняў у плыце’ (кіраў., Нар. сл.). Параўн. укр., рус. то́рок ’невялікі плыт’, старое рус. тара ’тс’ (Нас.). Няясна; семантыка слоў сведчыць на карысць сувязі з тара́к, таро́кі ’матуз, шнур’ (гл.) і адсюль ’звязаныя, злучаныя разам бярвенні’. Суадносяць таксама з тор ’дарога, каляіна, след’ (гл.) са зменай значэння (Фасмер, 4, 84; ЕСУМ, 5, 606); гэта дае падставы для рэканструкцыі прасл. *tarъ ад прасл. *toriti ’пракладаць, праводзіць дарогу’ (гл. тарыць), што ўрэшце да *terti (гл. церці), гл. Варбат, Морфон., 40 і наст.; параўн. таксама каш. tar ’пратораная дарога’ (SEK, 5, 132–133). Здзіўляе семантычная блізкасць да разглядаемых слоў роднасных ст.-інд. tárati ’перапраўляць, пераадольваць, падганяць’, авест. tar‑ ’пераадольваць’, ст.-перс. vi‑tar‑ ’перапраўляцца’ (Варбат, Этимология–1982, 27).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ты́дзень м. Wóche f -, -n;

перадвеліко́дны ты́дзень Kárwoche f -, Héilige Wóche, Márterwoche f;

на гэ́тым ты́дні diese Wóche, in díeser Wóche;

на тым ты́дні vórige [létzte] Wóche, in der vórigen Wóche;

на насту́пным ты́дні nächste Wóche;

праз ты́дзень in éiner Wóche;

ко́жны ты́дзень állwöchentlich; jéde Wóche;

у канцы́ ты́дня am Wóchenende;

за ты́дзень да… éine Wóche vor…

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

акуля́ры мн. Brílle f -, -n;

ахо́ўныя акуля́ры Schútzbrille f -;

со́нечныя акуля́ры Sónnenbrille f -;

акуля́ры для чыта́ння Lésebrille f;

ды́мчатыя акуля́ры Ráuchglasbrille f;

рагавы́я акуля́ры Hórnbrille f;

акуля́ры ў залато́й спра́ве Brílle mit Góldrand;

акуля́ры без апра́вы rándlose Brílle;

надзява́ць акуля́ры éine Brílle áufsetzen;

зняць акуля́ры éine Brílle ábnehmen* [ábsetzen];

◊

глядзе́ць праз ружо́выя акуля́ры álles durch die rósa(rote) Brílle séhen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ДАФАМІ́Н,

3,4-дыоксіфенілэтыламін, медыятар нерв. сістэмы з групы катэхоламінаў, нейрагармон, C₆H₃(OH)₂CH₂CH₂(NH₂). У многіх беспазваночных нейроны, якія выкарыстоўваюць Д. як медыятар (дафамінэргічныя), часта канцэнтруюцца ў перыферычных чуллівых утварэннях, у больш высокаарганізаваных прадстаўнікоў уключаюцца ў склад цэнтр. гангліяў (інтэрнейроны). Дафамінэргічныя нейроны пазваночных утвараюць некалькі скопішчаў, пераважна ў сярэднім мозгу і гіпаталамусе, ёсць у нюхальных цыбулінах і сятчатцы. Д. — прадуцэнт храмафінных клетак, радзей — клетак іншага паходжання (напр., клеткі злучальнай тканкі ў жвачных). Функцыя Д. ў міжклетачных узаемадзеяннях ажыццяўляецца праз дафамінавыя рэцэптары.

т. 6, с. 68