Тля ’дробнае насякомае, якое жывіцца сокам раслін’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Сцяшк., Арх. Вяр.), ’моль, Acarus’: тля мучная, сырная (Ласт.), ’плесня, мох на чым-небудзь гнілым; прах; моль, дробныя чарвякі’ (Нас.), ’плесня’ (Байк. і Некр.), тля́га ’тля’ (Барад.), ст.-бел.тля ’тля’ (1489 г., КГС). Укр.тля, дыял.тлі́я, рус.тля ’тс’. Звязваюць з прасл.*tьliti ’хутка і прагна есці, паглынаць; выгадоўваць, адкормліваць; губіць, знішчаць, псаваць, пажыраць’, параўн. стараж.-рус.тьлити ’псаваць, пажыраць’, роднаснае *tьlěti ’тлець’ (гл. тлець). Акрамя таго, супастаўляецца з грэч.τῖλάω ’вадкія экскрэменты’, ’хварэю на панос’, лат.tĩrelis ’балота’, літ.týras ’балота; чысты’, tỹrė ’каша’, што няпэўна (ЕСУМ, 5, 583; Фасмер, 4, 65).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аб’ёмм Úmfang m -s; матэм Ráuminhalt m -(e)s; Volúmen [vo-] n -s, - і -mina (скар V);
агу́льны аб’ём Gesámtvolumen n;
аб’ёмам з адзі́н літр mit éinem Fássungsvermögen von éinem Líter;
аб’ём ве́даў Úmfang des Wíssens, Wíssensschatz m -es;
аб’ём вы́пушчанай праду́кцыіэк Output [´aʊtpʊt] m -s;
аб’ём па́мяцікамп Spéicherkapazität f -;
чы́сты аб’ём падатко́вых паступле́нняўфін, эк réines Stéuereinnahmevolumen n -s;
аб’ём по́пытуэк Náchfragevolumen;
чы́сты аб’ём трансфе́ртных плацяжо́ўфін Néttotransfer , -s;
аб’ём паво́дле ко́штаўкамерц wértmäßiger Úmfang;
ва ўсім аб’ёме in vóllem Úmfang
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бяско́лерны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае колеру, не афарбаваны. Бясколерная вадкасць. □ Чысты алмаз бясколерны, з моцным бляскам, ён вельмі добра праводзіць электрычны ток.«Маладосць».// Выцвілы, невыразны. І цётка Палагея, не то любуючыся скопам, не то сваёй работай, усміхнулася Антону сваімі некалі сінімі, як васількі, а цяпер бясколернымі вачамі і ўсім сваім маршчыністым, але ззяючым прыемным тварам.Сіўцоў.//перан. Пазбаўлены яркіх рыс, нічым не адметны; невыразны. Мову бясколерную, розныя канцылярскія звароты і штампы прынеслі ў мастацкую літаратуру людзі абыякавыя і сумныя.Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
blank2[blæŋk]adj.
1. пусты́, чы́сты, незапо́ўнены;
a blank cheque незапо́ўнены чэк;
a blank page пуста́я старо́нка;
blank walls пусты́я сце́ны
2. бязду́мны, тупы́;
a blank stare пусты́ по́зірк;
Suddenly my mind went blank. Раптам у мяне ў галаве памутнела.
3. по́ўны, абсалю́тны;
a blank refusal катэгары́чная адмо́ва; адмо́ва наадрэ́з
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бланкм Formulár n -s, -e; Vórdruck m (e)s -e; Bestéllzettel m -s, -;
фірмо́вы бланк Fírmenbriefbogen m -s, - і -bögen;
чы́сты бланк Blánkoformular n;
бланк зая́выÁntragsformular n;
бланк квіта́нцыі Quíttungsschein m -(e)s, -e;
запо́ўніць бланк ein Formulár [einen Vórdruck] áusfüllen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ГРАШО́ВЫЯ НАКАПЛЕ́ННІ,
чысты даход (прыбытак) грамадства, які ствараецца на прадпрыемствах і рэалізуецца ў грашовай форме. Паводле формы ўяўляе сабой розніцу паміж цаной (коштам), па якой тавары або паслугі рэалізуюцца пакупнікам, і іх поўным сабекоштам. Адрозніваюць грашовыя накапленні на мікра- і макраўзроўнях. Першыя ўключаюць у асноўным прыбытак як фін. вынік дзейнасці эканамічна адасобленых суб’ектаў гаспадарання і накіроўваюцца на расшырэнне і ўдасканаленне вытв-сці, вырашэнне сац. задач. Другія аб’ядноўваюць т.зв. цэнаўтваральныя падаткі (падатак на дабаўленую вартасць, акцызы), якія ўносяцца ў бюджэт, а таксама абавязковыя плацяжы і адлічэнні ў пазабюджэтныя фонды (на ўтрыманне пажарнай службы, ведамаснага жылля і да т.п.). Іх выкарыстоўваюць на фінансаванне дзярж. Выдаткаў (нар. гаспадаркі, сац.-культ. расходаў, органаў кіравання і інш.) і адпаведныя мэтавыя праграмы.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
чэ́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Праўдзівы, прамы і добрасумленны. Але Зайкін, чалавек чэсны, бачыў Новікава наскрозь і не паспагадаў яму.Дуброўскі.Слаўны хлопец, гэты Мікола. Сапраўдны таварыш. І чалавек чэсны.Савіцкі.// Прасякнуты праўдзівасцю, добрасумленнасцю. Чэсныя намеры. Чэсная праца.// Атрыманы ў выніку добрасумленных паводзін, адносін. Чэсны заробак.
2. Справядлівы, бездакорны ў маральных адносінах. Чэснае імя. □ [Чарнавус:] Учора, лёг, як чэсны савецкі грамадзянін, а сягоння ўстаў, бачу — нешта няладнае.Крапіва.
3. Маральна чысты, цнатлівы. [Валянціна Васільеўна:] — І Антось не вінаваты. Я чэсная перад ім, як анёл.Гроднеў.
•••
Чэснае словагл. слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
éitel
a
1) пусты́, пыхлі́вы
auf etw. (A) ~ sein — ганары́цца, выхваля́цца чым-н
~ [éitler] Tang — мішура́
2) чы́сты (без дамешкаў)
3) пусты́, нікчэ́мны
~ Lug und Trug — адна́ хлусня́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
porządny
1. акуратны; старанны, дакладны;
pokój czysty i porządny — чысты і акуратны пакой;
2. прыстойны;
porządny człowiek — прыстойны чалавек;
3. вялікі, страшэнны;
porządny leń — страшэнны лодар
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)