black

[blæk]

1.

adj.

1) чо́рны; ве́льмі цёмны

to turn black — чарне́ць, счарне́ць

2) чорнаску́ры, цёмнаску́ры, нэгрыця́нскі

3) бру́дны, карэ́лы

black hands — карэ́лыя ру́кі

4) апрану́ты ў чо́рнае

black monks — чо́рныя мана́хі, мана́хі ў чо́рным

5) пану́ры, безнадзе́йны

black despair — чо́рная ро́спач

2.

n.

1) чо́рны ко́лер, чарната́ f.; чэрнь f.

2) чо́рная во́пратка, жало́ба f.

3) цёмнаску́ры -ага m., цёмнаску́рая f.; нэгр -а m., нэгрыця́нка f.

3.

v.t.

1) чарні́ць, фарбава́ць на чо́рны ко́лер

2) ваксава́ць (чараві́кі)

4.

v.i.

чарне́ць

- black out

- in the black Bookkeep

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

начо́рна, прысл.

1. Разм. Тое, што і начарна.

2. У чорны колер. Алесь быў у вялізных ботах і палатняных портках, пафарбаваных начорна. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гага́т

(гр. gagates = чорны бурштын)

разнавіднасць каменнага вугалю, чорнага колеру з матавым бляскам, які добра паліруецца і ідзе на выраб дробных упрыгожанняў (пацерак, муштукоў і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гематаксілі́н

(ад гемата- + гр. ksylon = драўніна)

сіні і сіне-чорны фарбавальнік, які здабываецца з драўніны кампеша; выкарыстоўваецца ў мікраскапічнай тэхніцы для фарбавання раслінных 1 жывёльных клетак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ме́цца-ты́нта

(іт. mezzotinto, ад mezzo = сярэдні + tinto + афарбаваны)

від заглыбленай гравюры, ў якім паверхні металічнай дошкі надаецца шурпатасць, каб пры друкаванні атрымаць роўны чорны фон.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЫ́ФЫ,

група буйных птушак атр. драпежных. Каля 20 відаў. Падзяляюць на грыфы сапраўдных (14 відаў у бязлесных гарах і перадгор’ях Афрыкі, Паўд. Еўропы і Азіі) і грыфы амерыканскіх, пашыраных ва ўсіх прыродных зонах Паўн. Амерыкі. Найб. вядомыя грыфы сапраўдныя: чорны (Aegypius monachus), сцярвятнік, сіп белагаловы (гл. Сіпы), барадач; сярод грыфаў амерыканскіх: каралеўскі (Sarcoramphus papa), кондар (Vultur gryphus), кондар каліфарнійскі (Gymnogyps californianus; занесены ў Чырв. кнігу МСАП). На Беларусі выпадкова залётны від грыф чорны.

Даўж. каля 1 м, размах крылаў да 3 м. Галава і шыя голыя або ўкрытыя пухам. Крылы шырокія, доўгія, прыстасаваныя да працяглага лунаючага палёту. Лапы масіўныя, пальцы тоўстыя. Нясуць 1 яйцо. Жывяцца пераважна мярцвячынай. Карысныя як прыродныя санітары. Колькасць рэзка скарачаецца (асабліва ў Еўропе).

т. 5, с. 486

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАНДА́Й-АСА́ХІ,

нацыянальны парк у Японіі на в-ве Хонсю. Засн. ў 1950. Пл. каля 190 тыс. га (уключае некалькі запаведнікаў). Размешчаны ў раёнах актыўнай вулканічнай дзейнасці (вулканы Бандай і Адзума): горы ўкрытыя шыракалістымі і хваёвымі лясамі, на вяршынях — лугі і хмызнякі. Шматлікія азёры. Своеасаблівая фауна (чорны мядзведзь, сернаказа, японская макака).

т. 2, с. 276

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Га́рус1 ’гарус (від тканіны)’ (БРС, Нас.). Ст.-бел. гарусъ ’назва тканіны’ (з XVI ст., Булыка, Запазыч.). Рус. га́рус, укр. га́рус. Запазычанне з польск. haras, harus (ням. Arras, Harras). Гл. Фасмер, 1, 395; Шанскі, 1, Г, 35.

Га́рус2 ’бусел чорны, Ciconia nigra L.’ (Касп.). Відавочна, запазычанне. Параўн. лат. guoris (да этымалогіі гл. Фрэнкель, 137).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́чарніцца, ‑ніцца; зак.

Пафарбавацца ў чорны колер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Му́рын ’негр, арап’, ’чорны, смуглы’ (Грыг., ТСБМ, Нас., Шат., Сцяц.), муры́нка ’загарэлая, цёмная жанчына’ (Нас.), ст.-бел. муринъ ’негр’ (XV ст.) запазычана са ст.-польск. murzyn, якое са ст.-в.-ням. môr ’маўр’ < лац. maurus ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 126; Кюнэ, Poln., 79; Міклашыч, 204; Фасмер, 3, 13). Лексема муры́нка была ўтворана паводле польск. murzynka ’негрыцянка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)