памо́ршчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Пакрыты маршчынамі. Потам і слязьмі быў абліты .. [Лявонаў] паморшчаны твар. Чарот.
2. перан. Пакрыты рабізной (аб паверхні вады). І вада ў моры, і бераг.., і неба над цёмна-сіняй, паморшчанай марской роўняддзю здаліся чамусьці надта звычайнымі. Чыгрынаў.
3. перан. Змяты, памяты (пра адзенне).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сібі́рскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да Сібіры, уласцівы Сібіры; які жыве ў Сібіры. Сібірскія маразы. □ Пышна закусцілася на сібірскіх аблогах цёмна-зялёным дываном пшаніца. Пальчэўскі.
2. У складзе некаторых заалагічных і батанічных назваў. Сібірская яблыня. Сібірскі кедр. Сібірскі мерынос. Сібірскі кот.
•••
Сібірская язва гл. язва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́лінка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Памянш.-ласк. да шчыліна; невялікая шчыліна. Грубачка стаяла беленькая, ні шчылінкі, ні драпінкі на ёй. Ермаловіч. // Пра вочы. [Багдановіч] высокі, худы, з вузенькімі шчылінкамі праніклівых вачэй, у студэнцкай тужурцы. Густы чуб непаслухмяных цёмна-русых валасоў звісаў на лоб. Мядзёлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Rot
n -es
1) чырво́ны ко́лер;
ein tíefes ~ цёмна-чырво́ны ко́лер
2) чырво́ная масць (у картах)
3) румя́нец
4) румя́ны;
~ áuflegen румя́ніцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
яно́т
(рус. енот, ад лац. geneta)
драпежны звярок сям. сабачых з цёмна-жоўтым густым футрам, пашыраны ў Амерыцы; акліматызаваны ў Беларусі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кама́шы, ‑аў; адз. камаш, ‑а, м.
Разм. уст. Мужчынскія чаравікі, туфлі (першапачаткова чаравікі з гумавымі ўстаўкамі па баках, без шнуроўкі). Хлопец чамусьці прыбраўся як на вечарынку: цёмна-шэрыя каверкотавыя штаны навыпуск.., старанна наглянцаваныя камашы. Хадкевіч. Міхалка падняў нагу і паказаў жоўтыя падношаныя камашы на тоўстай скураной падэшве. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазна́чыцца, ‑чыцца; зак.
1. Прыкметна змяніцца. [Марынчук:] — Нешта не разбяруся, — еў я той хлеб ці не еў? Нічога не пазначылася. С. Александровіч.
2. Зрабіцца бачным; зрабіцца прыкметным. Маршчыны пазначыліся. □ Наўкол палыхалі пажары, а ў лесе скрозь усю ноч было цёмна, і толькі пад ранне патроху пазначылася пад нагамі дарога. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спало́х, ‑у, м.
Раптоўнае адчуванне страху. Цёмна-сінія вочы дзяўчыны ад спалоху зрабіліся вялікія і яшчэ больш сінія. Грамовіч. // Перапалох, агульная нечаканая трывога, хваляванне. Жанчыны — ў голас, узнялі спалох, Пачуўшы, што склікае сваякоў Гарыдавец. Танк. Прыйшлося за.. [птушкамі] бегаць, ганяцца, падняўся шум, гвалт, ад гэтага яшчэ большы спалох. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тёмный в разн. знач. цёмны;
тёмная ночь цёмная ноч;
тёмные во́лосы цёмныя валасы́;
тёмная вода́ мед. цёмная вада́;
тёмный смысл цёмны сэнс;
тёмное де́ло цёмная спра́ва;
све́тлые и тёмные воспомина́ния све́тлыя і цёмныя ўспамі́ны;
тёмные си́лы цёмныя сі́лы;
◊
темны́м-темно́ цёмна-цёмна, цямню́сенька;
тёмный лес цёмны лес;
темна́ вода́ во о́блацех книжн. цёмная спра́ва, нічо́га не я́сна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Буксінка ’бручка, Brassica napus L.’ (маг., Кіс.). Бясспрэчна, мясцовае ўтварэнне (няма ў іншых мовах і суседніх дыялектах). Паколькі бручка часта носіць розныя, яўна новыя назвы (параўн., напр., немка, чыгірынка), у тым ліку і па колеру (сінюха), то можна меркаваць пра сувязь з прыметнікам тыпу рус. дыял. букси́новый ’чырвона-жоўты або цёмна-аранжавы’ (< фукси́н < ням.). Адсюль буксінка ’бручка’. Параўн. бу́кса 2 ’бручка’. Гл. Краўчук, БЛ, 1973, 3, 56.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)