улі́чваць, улічы́ць
1. beréchnen vt, (éin)kalkulíeren vt; Bestándsaufnahme máchen (інвентарызаваць, пераўлічваць); registríeren vt;
2. (браць пад увагу) berücksichtigen vt, in Betrácht zíehen*; Réchnung trágen* (што-н D); Rücksicht néhmen* (auf A);
3. (вэксаль) diskontíeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
засяро́джваць, засяро́дзіць (пра думкі) sámmeln vt, konzentríeren vt;
засяро́джваць ува́гу (séine gánze) Áufmerksamkeit ríchten (на чым-н auf A);
ён засяро́джаны ў самі́м сабе́ er ist in sich selbst [in Gedánken] versúnken, er ist mit sich selbst [mit séinen Gedánken] beschäftigt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Мі́лаваць ’дараваць віну’, ’шкадаваць’, гіст. ’выказваць увагу, любіць’ (ТСБМ, Нас., Касп., Яруш., Растарг.), ’спачуваць і дапамагаць бедным, няшчасным і пакрыўджаным’ (КЭС, лаг.). Са ст.-рус. (праз рус. мову) миловати ’дараваць, выказваць ласку’, якое да прасл. milovati. Гл. мі́лы. Жураўскі (SlOr, 10 (1), 1961, 40) памылкова выводзіць ст.-бел. миловати са ст.-польск. miłować się.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.
Весяліць, пацяшаць чым‑н. цікавым, забаўным. [Лабановічу] было надзвычайна вісела, язык развязаўся, ён забаўляў паненак; яны слухалі і смяяліся. Колас. [Эдвард Лявэр] узяў дзіця на рукі, прытуліў да сяк, падняў яго высока на руках, пачаў усміхацца, забаўляць дзіця, цмокаць яму губамі. Чорны. // Займаць гаворкай, адцягваць увагу ад чаго‑н. — Не забаўляй, вон з поля! — крычыць высокі. — Чаго зубы загаворваеш!.. Галавач. // Даглядаць, няньчыць. Цэлы дзень забаўляла бабка ўнучку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак., каго-што.
1. Выклікаць сон, прымусіць заснуць, лёгшы побач. — Паспрабуй іх [дзяцей] укласці, яны двойчы мяне самога прыспалі, шпакі гэтыя. Шамякін. Ледзь пацямнее, бяжыць у каноплі [Васіль] і чакае, ніяк не дачакаецца, калі яна нарэшце прыспіць мужа і прыйдзе да яго. Сачанка.
2. Разм. Выпадкова задушыць у сне (дзіця).
3. перан. Прытупіць, паслабіць увагу, пільнасць і пад. Мае думкі, жаль няўтульны Ты прыспі, прыспі! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаро́ш 1, ‑рашу, м.
Дробны крохкі лёд у выглядзе кашападобнай масы, які ідзе перад ледаставам або ў час вясновага крыгаходу. Бялява-шэрыя аблачынкі на рацэ, на якія .. [лётчык] звярнуў увагу з самалёта, аказаліся першымі маленькімі плывучымі астраўкамі шарашу. Хадкевіч. Светла-попельны колер хмар пад нагамі нагадвае то густы шарош на вадзе, то нядаўна астрыжаную аўчыну. Брыль.
шаро́ш 2, ‑рашу, м.
Спец. Лес, які сплаўляецца па рацэ бярвеннямі, не звязанымі ў плыт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
skupić
I зак.
скупіць;
гл. skupować
II зак.
1. сканцэнтраваць, засяродзіць; сабраць;
skupić uwagę — сканцэнтраваць увагу;
2. аб’яднаць; з’яднаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
rozwaga
rozwag|a
ж. разважнасць, разважлівасць;
wziąć co pod ~ę — узяць (прыняць) што пад увагу;
z ~ą — абачліва; асцярожна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ванця́ць ’абняславіць’ (КЭС). Да кораня ванц‑ (гл. ванцак). Магчыма, варта прыняць пад увагу і літ. vaitóti ’стагнаць, вохкаць’, прус. waitiāt ’гаварыць’ і бел. (з балт.) вайцяць ’сварыцца, крычаць, лаяцца’ (Урбуціс, Baltistica, 1969, 2, 161; Непакупны, Мовознавство, 1968, 6, 35; Непакупны, Бел.-укр. ізал., 53–54), пад уплывам якіх маем ванцяць замест ванцаць. Верагодна, таксама ванцяць < вайцяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пачува́ць ’адчуваць сябе, прадчуваць’ (ТСБМ, Гарэц., Нас., Шат.), пачува́нне ’адчуванне’ (ТСБМ, Нас.). Укр. почува́ти, почува́ння, польск. poczuwać, poczuwanie, серб.-харв. чу́вати — ітэратыў прасл. čuti > чуць (гл.). Прасл. форма з’яўляецца працягам і.-е. *(s)kēu̯‑ ’звяртаць увагу на што-н., слухаць, адчуваць, прыкмеціць, выявіць’ (Міклашыч, 37; Бернекер, 1, 162–3; Трубачоў, Эт. сл., 4, 134–136; SP, 2, 295–297).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)