Verbum

грубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца грубым, страчваць мяккасць. Рукі грубеюць. // Станавіцца рэзкім, гучным, непрыемным (пра голас). Голас грубее.

2. Страчваць далікатнасць, рабіцца менш культурным.

стамі́ць, стамлю, стоміш, стоміць; зак., каго.

Давесці да стомленасці; знясіліць, замарыць. Дзве бяссонныя ночы стамілі .. [Лабановіча]. Колас. Пасля кароткай размовы са старастам, якая, тым не менш, зусім стаміла яго, Сотнікаў ненадоўга заснуў. Быкаў.

згла́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.

1. Зрабіць гладкім, роўным, ліквідаваўшы няроўнасці. Убілі .. [дарогу] і згладзілі мужыкі, возячы ў маёнтак бульбу. Чарнышэвіч. // перан. Прывесці да аднастайнасці, зрабіць аднолькавым ва ўсіх частках. Згладзіць стыль.

2. Ліквідаваць, разгладжваючы якія‑н. няроўнасці. Згладзіць маршчыны.

3. перан. Зрабіць што‑н. менш прыкметным, менш адчувальным; змякчыць. Згладзіць супярэчнасці. □ Анатоль, каб згладзіць няёмкасць, кінуўся да Іны, узяў з яе рук сумачку і летняе паліто, пацалаваў у руку. Ваданосаў.

•••

Згладзіць вострыя вуглы — змякчыць вастрыню рознагалоссяў, супярэчнасцей.

пратэжы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каму.

Кніжн. Рабіць пратэкцыю каму‑н., апекаваць каго‑н. Бародка адказаў раздражнена і непрыязна: — А вы менш пратэжыруйце — лепш будзе для справы, — і адышоў да іншых знаёмых. Шамякін.

[Ад фр. protéger.]

заглушы́цца, ‑глушыцца; зак.

1. Стаць менш чутным. Шум дажджу заглушыўся ўдарамі грому.

2. перан. Аслабіцца або знікнуць (пра пачуцці, адчуванні). Успамін не абудзіў былы пачуццяў; яны заглушыліся іншымі, больш моцнымі і стойкімі. Асіпенка.

стушава́ць, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; зак., каго-што.

1. Спец. Тушуючы, зрабіць паступовым і непрыкметным пераход ад цёмнага да светлага. Стушаваць плоскасць.

2. перан. Разм. Зрабіць менш прыкметным, выразным; згладзіць. Час стушаваў Петрусёва гора.

змякчы́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

1. Зрабіць больш мяккім, эластычным; пазбавіць цвёрдасці, калянасці. Змякчыць скуру.

2. Пазбавіць суровасці, строгасці; зрабіць больш мяккім, лагодным, падатлівым. Панця маўчаў — відаць, моцная рэзь у карку занепакоіла і трохі змякчыла яго. Кулакоўскі. [Шаройка] глянуў на Сынклету Лукічну з надзеяй, што напамінак аб сыне змякчыць яе душу. Шамякін. / Пра твар, вочы, усмешку. [Аляксей Пятровіч] зрабіў паўзу, перамінаючыся з нагі на нагу, і ўсмешка змякчыла панурыя рысы яго вострага, са светлымі брывамі, твару. Сіўцоў.

3. Зрабіць менш моцным, рэзкім; аслабіць, зменшыць. Змякчыць боль. Змякчыць удар. // Зрабіць менш цяжкім, суровым. Змякчыць прыгавор. □ Суддзі доўга шукалі, як бы змякчыць пакаранне. Новікаў. // Зрабіць менш грубым, рэзкім, прамалінейным (словы, выразы і пад.). Змякчыць тон.

4. Вымавіць з дадатковым пад’ёмам спінкі языка; палаталізаваць (пра зычныя гукі).