мана́рхія

(гр. monarchia, ад monos = адзін + arche = улада)

форма кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе (манарху), а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычныя ўлада ў краіне належыць духавенству, а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ца́рства н

1. (дзяржава) Káiserreich n -(e)s, -e; Zárenreich n;

2. (цараванне) Regíerung f -, Regíerungszeit f -;

3. перан Reich n -(e)s;

жывёльнае ца́рства Tíerreich n;

раслі́ннае ца́рства Pflánzenreich n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

васа́л

(фр. vassal, ад лац. vassus = слуга)

1) гіст. феадал у сярэдневяковай Заходняй Еўропе, які залежаў ад сюзерэна;

2) перан. падпарадкаваная або залежная асоба ці дзяржава.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

арда́

(цюрк. ordu)

1) дзяржава, саюз плямён у старажытных цюркскіх народаў (напр. Залатая а.);

2) цюркскае войска, якое ўрывалася ў межы Стараж. Русі;

3) перан. полчышчы азвярэлых варожых войск;

4) перан. шумны неарганізаваны натоўп.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дамініён

(англ. dominion, ад лац. dominium = валоданне)

дзяржава ў складзе Брытанскай імперыі (да 1947 г.), якая прызнавала ўладу англійскага караля — Канада (з 1867 г.), Аўстралійскі Саюз (з 1901 г.), Новая Зеландыя (з 1907 г.) і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бу́ферны

(ад буфер)

1) які мае адносіны да буфера;

2) перан. прамежкавы, які паслабляе сутыкненне варожых бакоў;

б-ая дзяржава — звычайна слабая ў ваенных і палітычных адносінах краіна, якая знаходзіцца паміж тэрыторыямі або сферамі ўплыву вялікіх дзяржаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

этаты́зм

(фр. étatisme, ад état = дзяржава)

1) напрамак палітычнай думкі, які разглядае дзяржаву як вышэйшы вынік і мэту грамадскага развіцця;

2) палітыка актыўнага ўдзелу дзяржавы ў эканамічным жыцці грамадства.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

мацне́ць несов.

1. уси́ливаться, крепча́ть;

ве́цер ~не́е — ве́тер уси́ливается (крепча́ет);

2. (делаться более сильным, здоровым) кре́пнуть;

мы́шцы ~не́юць — мы́шцы кре́пнут;

3. прочне́ть;

4. (о могуществе) уси́ливаться; кре́пнуть;

дзяржа́ва ~не́е — госуда́рство уси́ливается (кре́пнет);

5. (о вине, табаке и т.п.) кре́пнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

power​1 [ˈpaʊə] n.

1. здо́льнасць, сі́лы;

mental powers разумо́выя здо́льнасці;

I’ll do everything in my power. Я зраблю ўсё, што мне пад сілу.

2. сі́ла, моц; эне́ргія; сілкава́нне; магу́тнасць;

nuclear power а́тамная эне́ргія;

horse power ко́нская сі́ла

3. ула́да; паўнамо́цтвы;

be in power мець ула́ду;

seize/lose power захапі́ць/стра́ціць ула́ду;

take/come to power прыйсці́ да ўла́ды;

a party in power кіру́ючая па́ртыя;

emergency powers надзвыча́йныя паўнамо́цтвы

4. дзяржа́ва;

the great powers вялі́кія дзяржа́вы;

an allied/enemy power саю́зніцкая/варо́жая дзяржа́ва

♦

more power to one’s elbow BrE, infml жада́ць по́спеху/уда́чы каму́-н.;

the powers that be iron. ула́дныя лю́дзі;

the (real) power behind the throne «ула́да па-за тро́нам»; няба́чная ўла́да

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)