дзяржа́ва

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. дзяржа́ва дзяржа́вы
Р. дзяржа́вы дзяржа́ў
Д. дзяржа́ве дзяржа́вам
В. дзяржа́ву дзяржа́вы
Т. дзяржа́вай
дзяржа́ваю		 дзяржа́вамі
М. дзяржа́ве дзяржа́вах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзяржа́ва, -ы, мн. -ы, -жа́ў, ж.

Асноўная палітычная форма арганізацыі грамадства, якая ажыццяўляе кіраванне, абарону эканамічнай і сацыяльнай структуры, а таксама краіна з пэўнай палітычнай арганізацыяй.

Межы дзяржавы.

Рабаўладальніцкая д.

|| прым. дзяржа́ўны, -ая, -ае.

Дзяржаўная палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяржа́ва ж.

1. госуда́рство ср., держа́ва;

еўрапе́йская дз. — европейское госуда́рство;

2. ист. (эмблема власти монарха) держа́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзяржа́ва, ‑ы, ж.

1. Палітычная арганізацыя пануючага класа краіны для захавання існуючага парадку і падаўлення супраціўлення іншых класаў, а таксама краіна з такой палітычнай арганізацыяй. Феадальная дзяржава. Імперыялістычная дзяржава. □ Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік ёсць сацыялістычная агульнанародная дзяржава, якая выражае волю і інтарэсы рабочых, сялян і інтэлігенцыі, працоўных усіх нацый і народнасцей краіны. Канстытуцыя СССР. Рабочы клас — нязломны волат: Усемагутнаю рукой Ён адкаваў і серп, і молат У Герб дзяржавы маладой. Бялевіч.

2. Гіст. Эмблема ўлады манарха ў выглядзе шара з каронай або крыжам наверсе. На шыльдзе ў камендатуры сядзеў чорны арол. І хоць не раўня ён быў колішняму царскаму арлу са скіпетрам і дзяржавай, але ўсё ж арол. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзяржа́ва (краіна) Macht f -, Mächte; Staat m -(e)s, -en;

вялі́кія дзяржа́вы Gróßmächte pl;

захо́днія дзяржа́вы Wéstmächte pl;

заме́жная дзяржа́ва áusländische [frémde] Macht;

індустрыя́льная дзяржа́ва Industríemacht f;

марска́я дзяржа́ва Séemacht f;

раке́тна-я́дзерная дзяржа́ва Rakéten- und Kérnwaffenmacht f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дзяржава,

асноўны інстытут сістэмы грамадства.

т. 6, с. 142

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дзяржава,

дзяржаўнае зямельнае ўладанне ў ВКЛ.

т. 6, с. 143

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Дзяржав́а ’дзяржава’ (БРС). Рус. держа́ва, укр. держа́ва, польск. dzierżawa ’ўладанне, арэнда’, чэш. država і г. д. Утварэнне ад *dьržati. Прасл. *dьržava (падрабязна гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 231–232).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дуранійская дзяржава

т. 6, с. 262

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ільханаў дзяржава

т. 7, с. 203

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)