Ашахавацца ’?’, параўн. з нар. песні «ашахуюцца да рахуюцца: которому святому напярод быць?» (барыс., Шн., 1, 138). Хутчэй за ўсё скажонае шыкавацца ’станавіцца ў парадак па чынах’, параўн. «яны шикуюцца, да рахуюцца: которому святу напередъ пойци» (Нас. Бел. песни, 82).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жэ́йгала ’хто хутка гаворыць’ (полац., Нар. лекс., 16). Верагодна, метатэза з жэгайла, дзе ‑айла суфікс (Сцяцко, Афікс. наз., 93–94), а жэг‑, жыг‑ выступае ў знач. хуткіх дзеянняў (’бліскаць’, ’ударыць’) і можа быць таксама ўжыта для акрэслення хуткай гаворкі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Здра́стваваць ’вітаць’ (Сл. паўн.-зах.) < рус. пск. здравствовать ’тс’, утворанага другасна ад здравствуй (і іншыя формы) у якасці прывітання: ’гаварыць здравствуй’. Параўн. рус. поздравствоваться, укр. поздоровкатися ’павітацца’. Першаснае съдравьствоватибыць здаровым’ фіксуецца ўжо ў Астраміравым евангеллі. Фасмер, 2, 90.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́быць, майбы́ць, ма́йбуць, ма́будзь, ма́буць, ма́іць ’напэўна, мусіць’, ’відаць’ (Нас., ТСБМ, Шат., Касп., Бяльк., Растарг., Бір. дыс., Рам. Опыт, Мат. Гом., ТС). Укр. ма́буть ’тс’, майбу́ть, ма́біть, ма́бу́ти. Бел.-укр. ізалекса, якая паходзіць з мае быць (ESSJ, 2, 421).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́пад (пдпыд) ’пакаранне’, ’гібель’ (Юрч., Фраз. 1), ’лупцоўка’, груб. ’пагібель’ (Юрч., Фраз.), попыддзе ’пакаранне’ (Юрч. Выгв.). Ад папасціся ’трапіцца на дрэнным учынку’ > ’быць падраным’. Параўн. укр. попадати ’апынацца ў неспрыяльных умовах’, рус. дыял. попадывать ’атрымліваць прачуханку’. Да папасці (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Сцёк, стёкы ’не з галавой (пра становішча ў вадзе)’: тут шчэ стёкы (пін., Нар. лекс.). Відаць, да ста́чыцьбыць дастатковым’ (гл.) або да сцекці́ ’дастаць, абхапіць’ (гл. сцякаць), параўн.: я тут нэ стэчу, тут тчэ нэ сцёкы (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тале́рка ж. Tller m -s, -;

глыбо́кая тале́рка tefer Tller, Sppenteller m;

ме́лкая тале́рка flcher Tller;

быць не ў сваёй тале́рцы sich nicht wohl in siner Haut fühlen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

му́сіць

1. (быць абавязаным зрабіць што-н.) müssen*, sllen*;

ты му́сіш гэ́та вы́канаць du musst das erfüllen;

2. у знач. пабочн. сл. (мабыць, напэўна) viellicht; nschinend; wahrschinlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

маладо́сць ж. Jgend f -; Jngsein n -s (стан);

ра́нняя маладо́сць frühe Jgend;

быць не пе́ршай маладо́сці über die rste Jgend hinus sein; nicht mehr der [die] Jüngste sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

асцерага́цца, асцерагчы́ся (чаго-н., каго-н і з інф) sich hüten (vor D), sich in Acht nehmen*; auf der Hut sein, vrsichtig sein; Acht gben* (быць асцярожным)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)