Verbum

пе́на, -ы, ж.

1. Пузырыстая маса, якая ўтвараецца на паверхні некаторых вадкасцей.

Марская п.

Мыльная п.

Зняць пену з супу.

2. Густая белаватая з пузыркамі сліна, якая выступае на губах пры некаторых хваробах, моцным хваляванні.

З пенай на губах гаварыць (таксама перан.; у гневе, раз’юшанасці; разм., неадабр.).

|| прым. пе́нны, -ая, -ае.

права́л, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. праваліцца, праваліць.

2. Месца, якое правалілася, паглыбленне.

Глыбокі п. у гарах.

3. перан. Поўная няўдача ў якой-н. справе.

П. планаў інтэрвентаў.

4. перан. Адсутнасць яснага ўспрымання ўсяго навакольнага (пры некаторых хваробах, ап’яненні).

Правалы памяці.

|| прым. права́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

про́бны¹, -ая, -ае.

1. Узяты на пробу¹, прызначаны для ўзяцця пробы¹.

Пробныя духі.

П. камень (перан.: пра ўчынак, выпадак, па якім робяць вывад аб трываласці, каштоўнасці, сіле чаго-н.). П. шар (перан., уст.: пра дзеянне, пры дапамозе якога імкнуцца высветліць што-н.).

2. Які робіцца для выпрабавання, праверкі.

П. рэйс.

развіта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. з кім. Абмяняцца развітальнымі словамі, паціснуць адзін аднаму рукі пры расставанні.

Р. перад ад’ездам.

2. з кім-чым. Пакінуць што-н., расстацца.

Р. са службай.

◊

Развітацца з белым светам (з жыццём) — памерці.

|| незак. разві́твацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. развіта́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).

расстраля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. каго (што). Падвергнуць расстрэлу (у 2 знач.).

Р. здрадніка.

2. каго-што. Падвергнуць моцнаму абстрэлу з блізкай адлегласці.

Р. варожы эшалон з боепрыпасамі.

3. што. Зрасходаваць пры стральбе.

Р. усе патроны.

|| незак. расстрэ́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расстрэ́л, -у, м. і расстрэ́льванне, -я, н.

спрэ́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Абмеркаванне якога-н. пытання, пры якім кожны адстойвае сваю думку, пазіцыю.

Вучоныя спрэчкі.

Спрэчкі не на жарт.

2. Аспрэчванне правоў на валоданне чым-н.

С. за бацькоўскую хату.

3. толькі мн. Публічнае абмеркаванне якіх-н. пытанняў.

Спрэчкі па дакладзе старшыні.

тані́раваць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; зак. і незак., што (спец.).

1. Надаць (надаваць) поўнае гучанне музычнаму або маўленчаму тэксту (пры спяванні, чытанні і пад.).

2. Пакрыць (пакрываць) фарбай што-н. да патрэбнага тону; зрабіць (рабіць) дэкаратыўную апрацоўку з мэтай імітацыі.

|| наз. тані́раванне, -я, н. і таніро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

фу́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. што або на што. Дзьмухнуць або, дзьмухнуўшы, затушыць што-н.

Ф. на пыл.

Ф. са стала паперкі.

Ф. на свечку.

2. што. У шашках: зняць з дошкі шашку праціўніка пры яго памылцы ў гульні.

|| незак. фу́каць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. фу́канне, -я, н.

цэ́ўка, -і, ДМ цэ́ўцы, мн. -і, цэ́вак, ж. (спец.).

1. Дэталь перадатачнага механізма цыліндрычнай формы.

2. Прыстасаванне ў выглядзе трубкі, на якое навіваюцца ніткі і якое ўстаўляецца ў чаўнок пры тканні.

3. Косць у назе птушкі паміж галёнкай і пальцамі.

|| прым. цэ́ўкавы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).