zest

[zest]

n.

1) жар, запа́л -у m., захапле́ньне n.; апэты́т -у m.

The hungry man ate with zest — Гало́дны чалаве́к еў з апэты́там

2) піка́нтнасьць, ціка́васьць f.; смак -у m.

Wit gives zest to conversation — Дасьці́пнасьць дадае́ ціка́васьці й піка́нтнасьці ў размо́ве

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

даліка́тны

(фр. délicat)

1) ветлівы ў абыходжанні з людзьмі, ласкавы, уважлівы (напр. д. чалавек);

2) які патрабуе тактоўных адносін (напр. д-ае пытанне);

3) кволы, выпеставаны (напр. д-ыя пальцы);

4) тонкі, мяккі, прыемны навобмацак (напр. д-ая тканіна);

5) перан. прыемны на пах, смак, гучанне (напр. д-ыя духі, д-ыя стравы, д-ая мелодыя).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

адве́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што і без дап. Праведаць, наведаць каго‑, што‑н. Яму [Януку Сялібу] хацелася адведаць дом, Зноў паглядзець на роднае гняздо. Танк. [Рыгорыха:] — Прыязджае маці, Глафіра Парфіраўна, адведаць магілу сына, паглядзець наша жыццё. Гурскі. [Панна Рузя:] — Ваша ранейшая настаўніца колькі ўжо часу хварэе, а вы?.. Хоць бы разочак схадзілі адведаць! Ганьба!.. Брыль.

2. чаго. З’еўшы або выпіўшы трохі чаго‑н., вызначыць смак; пакаштаваць. — Просіць садоўнік Наведацца ў сад, Бабка Тадора Адведаць чарніц. Броўка. Пакаштуй, калі хочаш, адведай — Вунь — кубанскія кавуны! Прыходзька.

3. чаго. Спазнаць, зведаць, паспытаць. Гуляюць хмаркі ў небе сінім, І ледзь хвалюецца рака... Так моцна хочацца дзяўчыне Адведаць шчасце рыбака. Іверс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

opposite

[ˈɑ:pəzɪt]

1.

adj.

1) супрацьле́жны, супрацьле́глы; які́ стаіць насу́праць

the house opposite to ours — дом, які́ стаі́ць насу́праць на́шага

2) адваро́тны

Sour is opposite to sweet — Кі́слы смак адваро́тны сало́дкаму

2.

n.

супрацьле́гласьць, супрацьле́жнасьць, адваро́тнасьць f.

3.

prep.

насу́праць каго́-чаго́

opposite the church — насу́праць царквы́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

са́мы, -ая, -ае, займ. азнач.

1. Ужыв. пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для ўдакладнення, а таксама пры асабовых займенніках у знач. менавіта.

Гэта той с. дом.

Дык гэта і ёсць твая сяброўка? — Яна самая.

2. Ужыв. для ўдакладнення месца і часу ў знач. прама, як раз, непасрэдна.

Ля самага лесу.

На самае дно. 3 самай поўначы.

С. час касіць.

Самая пара гнаць кароў у поле.

3. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені, а пры назоўніках указвае на крайнюю ступень колькасці або якасці.

С. новы.

С. добры.

С. смак.

Самая бездараж.

С. накал падзей.

4. Тое, што і сам (у 1 і 2 знач.).

Парвала с. канверт, дастаючы са скрынкі.

◊

На самай справе — фактычна, у сапраўднасці.

Самы-самы (самая-самая, самае-самае і г.д.) (разм., жарт.) — добры.

Самы раз; у самы раз (разм.) — тады, калі трэба, у патрэбны момант.

Самы той! (іран.) — азначае: не на таго напалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

даліка́тны

(польск. delikatny, ад лац. delicatus)

1) ветлівы ў абыходжанні з людзьмі, ласкавы, уважлівы (д. чалавек);

2) які патрабуе тактоўных адносін (д-ае пытанне);

3) кволы; выпеставаны (д-ыя пальцы);

4) тонкі, мяккі, прыемны навобмацак (д-ая тканіна);

5) перан. прыемны на пах, смак, гучанне (д-ыя духі, д-ыя стравы, д-ая мелодыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

smak, ~u

м.

1. смак;

bez ~u — без смаку;

przyprawić co do ~u — прыправіць чым па смаку;

2. смак; апетыт;

jeść co ze ~iem — есці што са смакам (з апетытам);

przypaść do ~u — спадабацца; прыйсці да спадобы;

nie w smak mu to poszło — гэта яму не спадабалася; не прыйшлося да смаку;

3. ~i мн. прыправа; смакавыя рэчывы;

4. густ;

dobry smak — добры густ;

ubierać się ze ~iem — апранацца з густам (густоўна)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

шча́ўе, ‑я, н.

1. Шматгадовая травяністая і паўкустовая расліна сямейства драсёнавых, лісце якой мае кіслы смак і ўжываецца ў ежу. Такое высокае і сакавітае шчаўе расло, што між яго трэба было адшукваць рэдкія і хілыя кусцікі чырвонай канюшыны. Пянкрат. Вася натрапіў на багатую шчаўем мясціну і апусціўся на калені. Курто. Юстына кожны год рабіла тры градкі і сеяла на іх шчаўе. Гартны. // Лісце, сцябло такой расліны. Цяпер, седзячы ля стала, на табурэціку і перабіраючы шчаўе, Васілінка ўспамінае сваё небяспечнае падарожжа. Ус.

2. Страва, прыгатаваная з лісця гэтай расліны. Іванка і бацька хутка пасёрбалі шчаўя, забеленага малаком. Мележ. Потым разведчык, зацягнуўшы на выцвіўшай гімнасцёрцы ўсе свае «кавалерыйскія» рамяні, сядзеў за сталом і вельмі ахвотна сёрбаў шчаўе, сяк-так засіўленае смятанай. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыпада́ць 1 ’нізка нахіляцца, апускацца; прыціскацца’, ’даставацца, выпасці каму-небудзь; здарыцца, аказацца’, ’прыйсціся’ (ТСБМ, ТС), ’апускацца’ (ТС), ’спадабацца на смак’ (паст., Сл. ПЗБ), ’здарацца, выпадаць’ (Бяльк.). Рус. припада́ть ’прыхіляцца, прыціскацца; нахіляцца’, ’здарацца, адбывацца’, ’нечакана з’яўляцца’, ’шчыльна прылягаць’, ’кульгаць’ і да т. п., укр. припада́ти ’падаць, класціся на што-небудзь’, ’нахіляцца’, ’падыходзіць; пасаваць’, ’кульгаць’, ст.-рус. прыпадати ’схіляцца, прыгінацца’, ’падаць, здыхаць’, польск. przypadać ’прытуляцца’, ’пазбягаць, падскокваць’, ’здарацца’, чэш. připadati ’прыходзіцца (на долю); наставаць’, славац. pripadať ’прыходзіцца; прыпадаць (на долю)’, в.-луж. připadać ’прыналежаць; прыходзіцца’, серб.-харв. при́падати ’належаць; даставацца на долю’, ’прыхіляць, прыціскаць’, славен. pripádati ’даставацца на долю’; ’належаць’, балг. припа́дам ’схіляцца, падаць’, ’страчваць прытомнасць’. Прасл. *pripadati з першасным значэннем ’упасці да ног’, захаваным у ст.-слав. припасти (Сной₂, 577). Прэфіксальны дэрыват ад *padati.

Прыпада́ць 2 ’прыставаць (пра хваробу)’ (смарг., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. з Латвіі і Літвы припада́ть ’хварэць, хілець’, польск. przypadłość ’хвароба, недамаганне’. Да прыпада́ць 1; параўн. Мяркулава, Этимология–1967, 164. Параўн. яшчэ рус. пасть (аб скаціне) ’здохнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

во́стры

1. scharf; spitz;

2. (пра пачуцці) héftig; fein, scharf (пра зрок, слых, розум); scharf, béißend (на смак);

во́стры боль héftiger Schmerz;

3. (напружаны) gespánnt, zúgespitzt;

во́страе стано́вішча gespánnte Láge;

во́стры недахо́п stárker [gróßer] Mángel (чаго-н an D);

4. (з’едлівы) bíssig, scharf; béißend;

во́страе сло́ва ein schárfes Wort;

ён во́стры на язы́к er hat éine schárfe Zúnge;

5. мед akút (напр, пра боль)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)