Бо́лька ’болька, рана’ (Бяльк., Шат., Касп., Нас. і інш.). Утварэнне ад bolěti (гл. бале́ць). Гэта слова, відавочна, праславянскае і мае адпаведнасці ў кашуб., балг., серб.-харв., мак. мовах. Падрабязна Мартынаў, Бел.-польск. ізал., 92–93.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Важґа́цца1 ’прагінацца’ (гук ґ выбухны) (З нар. сл.): «кладка важгаецца». Да вага (?). Магчыма, кантамінацыя ва́жыцца ’вагацца, хістацца’ (Мат. Гом.) і вагацца. Параўн. рус. провеситься, серб.-харв. ва́гнути узважыць’ і ’прагнуцца’.

Важга́цца2. Гл. важдацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ваяво́да (БРС). Ст.-рус., ст.-слав. воевода, рус. воево́да, укр. воєво́да, польск. wojewoda, чэш. vévoda, серб. во̏јвода і г. д. Слав. *vojevoda (да *voi‑; гл. вайна́, во́ін і *vod‑ ’вадзіць’). Падрабязней гл. Фасмер, 1, 332.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ві́ты (БРС). Рус. вито́й, ви́тый, ст.-слав. (по)витъ, серб.-харв. ви̏т, чэш. vitý, польск. wity. Да віць. Роднасн. літ. výtas, лат. vîts, ст.-інд. vītáḥ ’заблытаны, віты’ (Уленбек, 290; Траўтман, 346; Фасмер, 1, 322).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Двая́кі ’дваякі’ (БРС). Рус. двоя́кий, укр. двоя́кий, чэш. dvojaký, серб.-харв. дво̏јак, балг. двоя́к. Прасл. утварэнне суфіксам ‑akъ ад лічэбніка *d(ъ)vojь < *dъva ’два’. Гл. Фасмер, 1, 489; Трубачоў, Эт. сл., 5, 190–191.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дуры́ць ’дурыць’. Рус. дури́ть, укр. дури́ти, польск. durzyć ’дурыць’, серб.-харв. ду́рити се ’злавацца’ і г. д. (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 161). Прасл. *duriti () — каузатыўны дзеяслоў, звязаны з *dur‑ (гл. дурны́).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Квашані́на ’халадзец, студзень’ (ТСБМ, ТС, Шатал., Шн., Вешт., КЭС, лаг., Жыв. сл., Касп., Сцяшк., Мядзв., Малч., Бір., Др.-Падб., Янк. II, Жд. 3, Грыг.), ’свініна’ (Нар. словатв.). Гл. квасіць, параўн. серб.-харв. ква̏сити ’мачыць, увільгатняць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мы́шка ’пад пахай’ (пух., стаўбц., КЭС), рус. мышка, под мы́шкой, польск. myszka, в.-луж. myška, чэш. myška, славен. mȋška, серб.-харв. ми̏шка, балг. мишка. Калька з лац. mūsculus ’мышка’ (Фасмер, 3, 27; Бязлай, 2, 185).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Насаке́рыцца ’накіравацца, намерыцца нешта зрабіць (экспр.)’ (Цых.). Да сапёрадыял. сякера’; наўрад ці мае сувязь з серб.-харв. nasokėriti, nasökerim ’скрывіць, сагнуць’ (RHSJ); няяснага паходжання, магчыма, да *sokb, *sočiti ’паказваць’; параўн. балг. насика ’кірунак, напрамак’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́дасць ’пачуццё задаволенасці, весялосці’ (ТСБМ), укр. ра́дість, рус. ра́дость, польск. radość, чэш. radost, славац. radosť, в.- і н.-луж. radość, славен. radost, серб.-харв. ра̏дост, балг. ра́дост, макед. радост. Да прасл. *radostь. Гл. радавацца, ра́ды.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)