яе́чня, ‑і, ж.

Ежа з разбітых і запечаных у тлушчы яец. На снеданне гаспадыня падала яечню: на вялікай скавародцы гарэлі сонцамі паміж апетытных кавалкаў румянага сала штук шэсць жаўткоў. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́дзер ’сала на кішках’ (Касп., Шатал.). Рус. вы́дер ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выдраць (гл. драць) (Вештарт, Лекс. Палесся, 135). Параўн. здор.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Лыкава́ты, лыкова́тый ’нятлусты (пра сала, мяса)’ (лун., Шатал.). Да лы́ка 1. Матывацыя: ’валакністы, жылісты, падобны цвёрдасцю да лыка’, як тураў. лыкова́ты ’мачалісты’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

са́льный

1. (запачканный салом) тлу́сты, затлу́шчаны, зашмальцава́ны;

са́льное пятно́ тлу́стая (тлу́шчавая) пля́ма;

2. (сделанный из сала) са́льны, тлу́шчавы, ло́евы;

са́льная све́чка све́чка з ло́ю;

3. (предназначенный, служащий для получения сала) са́льны;

са́льный отко́рм са́льны адко́рм;

са́льные сви́ньи са́льныя сві́нні;

4. анат. тлу́шчавы;

са́льные же́лезы тлу́шчавыя зало́зы;

5. (непристойный) непрысто́йны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

грача́нік ​1, ‑а, м.

Небяспечны шкоднік зерневых культур; хлебны жук.

грача́нік ​2, ‑а, м.

Блін з грэцкай мукі. Коля захапіў з сабою пару самых большых гарачых грачанікаў з кавалкам сала. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спы́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Разм. Спрабаваць на смак; каштаваць. Пірагом запах хлеб — хто яго спытваў калі, той пірог. Лобан. // Есці. — Я даўно сала не спытваў, — сказаў тужліва Міхалючок. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

За́таўка ’заправа з свінога сала’. Рус. смал., зах.-бранск. за́толка, калуж., смал. за́толо́ка, за́толоча ’тс’. Параўн. затаўчы́ ’заправіць’, рус. смал., кур. затолочь ’тс’, укр. за́товкувати ’тс’. За́таўка бязафіксны назоўнік ад затаўчы (< *za‑tъlk‑ti), утворанага прэфіксам за‑ ад таўчы ’раздрабняць’ (гл.), магчыма, яшчэ ў ст.-рус. мове. Радыёнава (УЗ Ленінгр. ПИ, 144, 283) тлумачыць бранск. за‑толк‑а ’тоўчанае свіное сала’, дзе этымалогія актуалізуецца (Лекс. Палесся, 135).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жа́ренье (приготовление для еды) пячэ́нне, -ння ср.; (мяса) сма́жанне, -ння ср.; (сала) сква́ранне, -ння ср.; (кофе, семечек и т. п.) пра́жанне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

падтапі́ць ​1, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., каго-што.

Часткова затапіць, заліць вадой. Падтапіла паводка будынкі.

падтапі́ць ​2, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., што і чаго.

Растапіць дадаткова, яшчэ трохі. Падтапіць сала. Падтапіць масла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пападвячо́ркаваць, ‑каваю, ‑каваеш, ‑кавае; зак.

Паесці днём паміж абедам і вячэрай. Пападвячоркаваўшы, захапіўшы з сабою кусок сала і буханку хлеба, Грышка накіраваўся ў лес, які яму быў вельмі вядомы, як падпаску. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)