мё́ ртвы , -ая, -ае.
1. Той, які памёр; нежывы.
М. чалавек.
Хаваць мёртвага (наз. ).
2. перан.
М. твар.
Мёртвая вуліца.
○
Мёртвая зона (спец. ) — прастора вакол радыёстанцыі, у якой назіраецца паслабленне або адсутнасць прыёму радыёсігналаў.
Мёртвая прастора — прастора, якая не прастрэльваецца франтавым агнём.
Мёртвы пункт — стан звёнаў механізма, калі яны знаходзяцца ў імгненнай раўнавазе.
Мёртвы сезон — перыяд застою ў прамысловасці, гандлі.
Мёртвы штыль — поўная адсутнасць ветру.
Мёртвы якар — нерухомы якар, які пастаянна ляжыць на дне і служыць для ўстаноўкі плывучых маякоў, бочак, прыпынку суднаў.
◊
Ляжаць мёртвым грузам — быць без выкарыстання, зусім непатрэбным.
Мёртвая хватка — здольнасць упарта, неадступна дабівацца свайго.
Піць мёртвуюразм. ) — піць запоем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераспа́ ць , -плю́ , -пі́ ш, -пі́ ць ; -пі́ м, -піце́ , -пя́ ць; -пі́ ; зак.
1. што і бездап . Перабыць які-н. час у стане сну; пераначаваць, правесці ноч дзе-н.
П. у суседзяў.
Пераспім, а раніцай — у дарогу.
2. Праспаць больш, чым трэба (разм. ).
3. каго . Праспаць даўжэй за каго-н.
П. усіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
частава́ ць , -ту́ ю, -ту́ еш, -ту́ е; -ту́ й; незак. , каго (што) чым.
1. Даваць каму-н. есці, піць , выказваючы ўвагу, гасціннасць.
Ч. пірагамі.
Ч. малаком.
2. перан. -н. што-н. прыемнае або непрыемнае (разм. ).
Ч. новым апавяданнем.
Ч. кіем.
|| зак. пачастава́ ць , -ту́ ю, -ту́ еш, -ту́ е; -ту́ й; -тава́ ны.
|| наз. частава́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліпе́ ць , -плю́ , -пі́ ш, -пі́ ць ; -пі́ м, -піце́ , -пя́ ць; -пі́ ; незак. разм. ).
1. Ледзь-ледзь трымацца (пра каго-, што-н. ).
Дзверы ледзь ліпяць.
2. Пра вельмі слабае праяўленне якіх-н. працэсаў, пра стан заняпаду чаго-н.
Агонь ледзь ліпіць.
◊
Ліпець на валаску (на павуцінцы) (разм. ) — быць у вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праліпе́ ць , ‑плю, ‑піш, ‑піць ; зак.
Разм. Ліпець некаторы час. Першае, што мільганула ў галаве, як Сяргей ступіў па свой панадворак, было: «Хата як асела! Доўга не праліпіць». Кухараў .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зюзю́ каць ’весці лагодную размову’ (чавус. , Нар. сл. ), зю́ каць ’тс’, ’гаварыць паціху’ (Нас. , Юрч. ). Рус. калуж. зюзю́ кать ’гаварыць шапялявячы, картава’, пск. ’піць (віно)’, зюкать калуж. , смал. , зах.-бранск. зах. ’размаўляць’, кур. , арханг. ’шаптацца’, пск. ’піць ’, пск. , цвяр. ’біць’. Верагодна, анаматапея. Фасмер , 2, 110: зюзюка . Параўн. зузліць .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
drink
[drɪŋk]
drank, drunk
1.
v.t.
1) піць
2) усмо́ ктваць
2.
v.i.
1) вы́ піць, напі́ цца
2) піць алькаго́ ль, выпіва́ ць, быць п’я́ ніцай
3.
n.
1) напо́ й -ю m.
2) ча́ рка гарэ́ лкі, кактэ́ йль -ю m
3) п’я́ нства n.
•
- drink dry
- drink in
- drink to
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
впригля́ дку нареч. прост. шутл. я́ дку;
пить ко́ фе (чай и т. п. я́ дку піць ка́ ву (чай і да таго́ падо́ бнае) упрыгля́ дку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
lé chzen
vi (nach D )
1) пра́ гнуць, жада́ ць (чаго-н. )
2) сма́ гнуць, хаце́ ць піць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
гарчэ́ ча , ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і горыч. Нельга піць такую гарчэчу. □ — Пра мяне і Якаў так думаў, як думаеш ты, Платон, — раздумліва і з гарчэчай сказаў Андрэй. Чарнышэвіч .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)