ро́ўны

1. (гладкі) ében, glatt;

2. (прамы) schnúrgerade, kérzengerade;

3. (раўнамерны) gléichmäßig, gléichförmig;

ро́ўныя кро́кі gléicher [geméssener] Schritt;

4. (пра характар) rúhig, geméssen;

дзе́ля ро́ўнага лі́ку rund (geréchnet);

5. gleich;

быць ро́ўнм з кім-н j-m in etw (D) gleich sein;

◊ ро́ўны ро́ўнага шука́е ≅ gleich sucht sich, gleich fíndet sich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

damít, dámit

1.

adv (з) гэ́тым [тым, ім, ёю, і́мі]

~ ist álles geságt — гэ́тым ска́зана ўсё

was soll ich ~ tun? — што мне з гэ́тым рабі́ць?, наво́шта мне гэ́та?

2.

cj (дзе́ля) таго́, каб; з тым, каб

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

dazú, dázu

adv

1) на гэ́та; да гэ́тага [таго́, яго́, яй, іх]; для [дзе́ля] гэ́тага [яго́, яй, іх, таго́]; на гэ́та [то́е]

er ist ~ da — ён тут (менаві́та) дзе́ля гэ́тага

was sagst [meinst] du ~ ? — што ты ска́жаш на гэ́та; у прыда́чу, у дада́так

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

прысто́йнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць прыстойнага. Прыстойнасць паводзін. Прыстойнасць гутаркі.

2. Ветлівасць, далікатнасць, выхаванасць у паводзінах, манерах і пад. І вось Алтар, прыпёрты да сцяны жонкаю, дачкою і сынам, выходзіць з усіх рамак, губляе ўсякую прыстойнасць, хапае стары галёш і шпурляе. Чарнышэвіч. — А вы б засталіся, — прапанаваў Ярмоленка, і Сяргей здагадаўся, што Антон сказаў гэта дзеля прыстойнасці, а на справе яму не дужа хочацца, каб Жылінскі заставаўся тут надоўга. Сіўцоў. — Пацалуй мяне. Адзін раз. Шкада табе? — Жанчына траціла ўсякую прыстойнасць. Шамякін. // Правілы паводзін, прынятыя ў якім‑н. грамадскім асяроддзі. — Яны, бачыце, лічылі, што свістаць могуць толькі мужыкі. Шляхецкая прыстойнасць не дазваляла гэтага. Чарнышэвіч. Лейтэнанта паліцыі, які затрымаў іх спачатку як звычайных парушальнікаў прыстойнасці і грамадскага парадку, распісалі ва ўсіх газетах. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

forma

form|a

ж. форма;

być w ~ie — спарт. быць у форме;

~a do ciasta — форма для цеста;

środki pomocy w ~ie dotacji — сродкі дапамогі ў форме (у выглядзе) датацыі;

dla ~y — дзеля выгляду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гэ́та​I займ

1. гл гэты;

2. у знач наз н das, dies(es), es;

гэ́та до́бра das ist gut;

я гэ́та чу́ю ich höre es;

пра гэ́та davón, darüber;

пасля́ гэ́тага danách;

з гэ́тым damít, hiermít;

дзе́ля гэ́тага dafür; hierfür;

для гэ́тага dazú, dafür;

да гэ́тага dazú;

ад гэ́тага davón;

з гэ́тага daráus

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

из-за предлог с род.

1. (при обозначении действия или движения откуда-л.) з-за (каго, чаго);

смотре́ть из-за две́ри глядзе́ць з-за дзвярэ́й;

прие́хал из-за мо́ря прые́хаў з-за мо́ра;

из-за ту́чи вы́плыла луна́ з-за хма́ры вы́плыў ме́сяц;

встать из-за стола́ уста́ць з-за стала́;

2. (по причине, по вине кого-, чего-л.) праз (каго, што), за (што і чым), па (чым), з прычы́ны (чаго), з-за (чаго);

из-за тебя́ мы опозда́ли праз цябе́ мы спазні́ліся;

из-за отсу́тствия за адсу́тнасцю, з прычы́ны адсу́тнасці;

из-за сла́бости па сла́басці, з прычы́ны сла́басці;

из-за дождя́ отъе́зд не состоя́лся з-за дажджу́, з прычы́ны дажджу́ ад’е́зд не адбы́ўся;

3. (ради) дзе́ля (каго, чаго);

из-за куска́ хле́ба дзе́ля кава́лка хле́ба.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

mile [maɪl] n.

1. мі́ля (≈ 1609 м)

2. pl. miles ве́льмі вялі́кая адле́гласць;

We were miles away from home. Мы былі вельмі далёка ад дому.

♦

miles better шмат ле́пей;

miles older намно́га старэ́йшы;

be miles away не зважа́ць, што ро́біцца/гаво́рыцца наво́кал;

go the extra mile прыклада́ць дадатко́выя намага́нні (каб дабіцца пэўнай мэты);

Neither of the parties seems willing to go the extra mile for peace. Здаецца, абодва бакі не жадаюць прыкладаць дадатковых намаганняў дзеля міру.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Нядзе́ля ’нядзеля, рус. воскресение’ (Нас., Гарэц., Булг.), ’нядзеля; тыдзень’ (Яруш., Грыг., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), ’тыдзень’ (Бяльк., Касп.), укр. неділя ’нядзеля’, рус. неделя ’тыдзень’, польск. niedziela ’нядзеля’, чэш. neděle ’нядзеля; тыдзень’, славац. nedeľa ’тс’, палаб. nidelʼɛ ’тс’, в.-луж. njedźela ’тс’, н.-луж. njeźela ’тс’, славен. nedélja ’тс’, серб.-харв. нѐдеља ’тс’, макед. недела ’тс’, балг. неделя ’тс’, ст.-слав. недѣлꙗ ’тс’. Прасл. *nedělja, лічыцца калькай з лац. feria, сярод значэнняў якога ’свята; вольны ад работы дзень’; менш верагоднай крыніцай з’яўляецца грэч. ἄπρακτος (ἥμερος) са значэннямі ’бязмэтны; які праводзіцца ў бяздзеянні, нерабочы’ (Фасмер, 3, 57); паводле Львова (Зб. Нахцігалю, 186–187), ст.-слав. недѣлꙗ магло з’явіцца і ўвайсці ў славянскія кнігі ў Маравіі са значэннем ’стан нядзеяння’, дзе другая частка *дѣлꙗ як у слове дрѣводѣлꙗ ’цясляр’ і пад. (гл. дзеля). Перанос назвы з дня тыдня, ад якога вялі адлік, на адрэзак часу пасля гэтага дня: ’нядзеля’ — ’тыдзень’, параўн. рус. арх. ле́то ’год’ < ле́то ’лета’. Гл. таксама Дурнаво, RÉS, 6, 107; Матушэўскі, Słowiański tydzień. Łódź, 1978; Сямчынскі, Семант. інтэрф. мов. Київ, 1974, 178; Ферлюга–Пятроніа, Živa antika, 34, 1–2; 43–48. Сюды ж нядзе́льнікаваць ’адпачываць, па-святочнаму прыбірацца’ (Сцяшк. Сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пра- — прыйменная прыстаўка з градацыйным значэннем (гл. празелле, прарадзіма і пад). Агульнаславянскае, за выключэннем палаб. і н.-луж., параўн. рус., укр., ст.-рус., ст.-слав., балг., серб.-харв. пра‑, польск., чэш., славац., славен. pra‑. Прасл. *pra‑. Звязана чаргаваннем галосных з дзеяслоўнай прыстаўкай і прыназоўнікам *pro‑. Падаўжэнне галоснага адбылося, як мяркуе Сольмсен (KZ, 35, 468), на канцы слова па рытмічных прычынах. Роднаснае літ. prõ, прыназ., ст.-інд. prā‑ побач з prō‑, лац. prō ’перад’, ст.-в.-ням. fruo ’рана’ (Мюленбах-Эндзелін, 3, 400; Вальдэ-Гофман, 2, 364; Фасмер, 3, 351; ESSJ, 1, 205 і наст.).

Пра- — прыназоўнік і прыстаўка. Рус. про, про-, укр. про ’пра’, ст.-рус. про, про- ’дзеля’, ст.-слав. про‑, балг. про-, серб.-харв. про-, славен. pro‑, чэш. pro ’для’, pru‑. Праслав. pro, pro‑. Звязана аблаўтам з pra‑ (гл. папярэдні артыкул). Роднаснае ст.-прус. pra‑ ’цераз, для’, pra ’пра, пера-’, літ. pra‑ ’тс’, грэч. προ ’перад’, πρα‑, лац. pro‑ (prō), гоц. fra‑, нова-в.-ням. ver‑ ’пера-, за-’, ст.-інд. pra‑ ’перад, за-’ і г. д. (Траўтман, 229; Вальдэ-Гофман, 2, 364 і наст.; Фасмер, 3, 370; ESSJ, 1, 216 і наст.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)