1) ігра́ць на жале́йцы, дудзе́ або́ на які́м-н. духавы́м музы́чным інструмэ́нце
2) сьвіста́ць, пяя́ць, як пту́шка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
komedia
komedi|a
ж. камедыя;
~a w dwu aktach — камедыя ў двух актах;
a to ci ~a! — камедыя дый годзе!;
grać ~ę — іграць камедыю; ламаць камедыю
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
fiddle
[ˈfɪdəl]1.
n.
1) informal скры́пка f.
to play second fiddle — граць другу́ю скры́пку, ады́грываць другара́дную ро́лю
2) Sl. ашука́нства n., хітрасьць f.
2.
v.i.
1) informalігра́ць на скры́пцы
2) круці́ць у рука́х
The embarrassed boy fiddled with his hat — Засаро́млены хлапе́ц мяў у рука́х ша́пку
•
- fiddle away
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дудзе́ць, дуджу, дудзіш, дудзіць; незак.
Іграць не дудцы, дудзе. //Разм. Гусці. Аднекуль зверху пранозліва дудзіць сігнал маставога крана.Асіпенка.[Максімка] зняў тэлефонную трубку і доўга слухаў, як там нешта дудзела.Сабаленка.//што і без дап.Разм. Аднатонна, нягучна гаварыць, чытаць, спяваць. Дудзець пад нос. □ Голас то змаўкаў, то зноў пачынаў дудзець пра храбрага камара, і ад гэтага аднастайнага дудзення пачынала хіліць да сну.Лынькоў.Лявон канчаў падплятаць лапаць і дудзеў пад нос нейкую сумную песню.Чарот.//перан. Надаедліва паўтараць адно і тое. [Фінцечцы] заўсёды гаварылі, што яна прыгожанькая. Асабліва перад бацькамі. А бацькі штодня дудзелі ёй аб гэтым.Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разыгра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Пачаўшы іграць, натхніцца, захапіцца ігрой. Потым Марыля разыгралася. Дзе падзелася скаванасць. Першая дзея закончана. Пляскалі ў далоні доўга.М. Ткачоў.Але варта .. [Люсі] было толькі разыграцца, і яна адразу перамянялася.Карпюк.
2.Разм. Пайграўшы некаторы час, настроіцца на лёгкую і свабодную ігру на якіх‑н. інструментах.
3. Паступова ўзмацніцца, дасягнуць высокай ступені ў сваім праяўленні. Апетыт разыграўся. Хвароба разыгралася./ Пра з’явы прыроды. Разыгралася бура.
4. Адбыцца, здарыцца. Стэп, дзе разыгралася жудасная трагедыя, стаў называцца Акмолінскім.Васілёнак.Але тут нечакана разыграўся такі эпізод, пасля якога ў Ясенях цэлы тыдзень смяяліся з Пятрэся.Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лясковачка1, лесковачка ’гаршчочак’ (светлаг., Мат. Гом., Ян.). Няясна. Магчыма, звязана з ляска ’ляшчына’ — дубчыкі з ляшчыны, якімі аплятаўся слабы гаршчок для большай моцы. Параўн. берасцень ’гаршчок, які быў аплецены берастам’. Не выключана найменне гаршка паводле палосак, нанесеных на паверхню. Параўн. польск.laskować ’рабіць жалабкі’, ’пакрываць дранкай, ляскай’, laskowaty ’рыфлены’, а таксама ст.-бел.ляска ’нейкая судзіна’ (Скурат, БЛ, 8, 11). Гл. таксама лязкоўка.
Лясковачка2 ’дзіцячая гульня’ (Ян.), ляскоўка (іграць у ляскоўку) — бел.-рус. ізалекса (Герд, там жа, 32). Відаць, да ляскаць. У пацвярджэнне можна прывесці апісанне гульні ў Бялькевіча: адзін нагінаецца і зажмурвае вочы, яго па спіне б’юць (= ляскаюць), а ён павінен адгадаць, хто ўдарыў (Бяльк., 256).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тры́нкаць ‘абы-як, няўмела іграць на якім-небудзь музычным інструменце’ (ТСБМ, Юрч. Сін., Аляхн.), ‘часта ступаць дробнымі крокамі’ (Скарбы), ‘гаварыць абы-што, хлусіць’ (Мат. Гом.), тры́нькаць ‘гультайнічаць’, ‘балбатаць’ (Клундук), трэ́нькаць ‘брынкаць’ (ТСБМ), ‘пазваньваць (пра тэлефон)’ (Ян.), трэнь‑брэнь — гукаперайманне гучання шчыпковых музычных інструментаў (ТСБМ). Параўн. рус.вяцк.тре́нькать ‘брынкаць, ціха наігрываць, балбатаць’, «звонкі» варыянт у чэш.drnkat, brnkat < drnk, brnk — пра выражэнне бразгатлівых гукаў. Гукаперайманне (Фасмер, 4, 98; Махэк₂, 128). Сюды ж з ускладненай асновай трэндыка́ты ‘трэнькаць, перадаваць голасам музыку, напяваць рэчытатывам’ (пін., Нар. лекс.), трынды́каць ‘гаварыць абы-што (пра жанчын-пляткарак)’ (ТС), трынча́ць ‘гаварыць, балбатаць’ (круп., Сл. ПЗБ), тры́каті ‘трэнькаць, брынькаць’ (Вруб.) са спрашчэннем спалучэння гукаў, успрынятага як назалізаваны галосны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bull[bʊl]n.
1. саме́ц вялі́кай жывёліны (слана, кіта і да т.п.)
2. бык; бу́йвал
3. ма́клер, які́ ігра́е на павышэ́нне;
go bullігра́ць на павышэ́нне
4. the Bullastron. Цяле́ц (сузор’е)
5. the Bullastrol. Цяле́ц (знак задыяка; чалавек, які нарадзіўся пад гэтым знакам)
♦
take the bull by the horns узя́ць быка́ за ро́гі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ро́ля, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Мастацкі вобраз, створаны драматургам у п’есе, сцэнарыі, які ўвасабляецца ў сцэнічнай ігры акцёрам.
Увайсці ў ролю (таксама перан.: асвоіцца з якой-н. манерай паводзін).
Выйсці з ролі (таксама перан.: адступіць ад прынятай на сябе манеры).
Вытрымаць сваю ролю (перан.: не адступіць ад прынятай на сябе ролі, манеры).
У ролі каго-н. (таксама перан.: у якасці каго-н.).
Памяняцца ролямі (таксама перан.).
Ролі перамяніліся (таксама перан.: змяніліся ўзаемаадносіны людзей, суадносіны іх сіл).
2. Сукупнасць рэплік адной дзеючай асобы ў п’есе.
Перапісаць ролю.
3. Род, характар і ступень удзелу ў чым-н.
Р. асобы ў гісторыі.
◊
Іграць ролю — мець уплыў, значэнне.
Названы фактар іграе тут вялікую ролю.
|| прым.ро́левы, -ая, -ае (да 1 знач. ў некаторых спалучэннях і да 2 знач.; спец.).
Ролевая ігра (з размеркаваннем роляў паміж удзельнікамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)