ле́вы
1. прил., в разн. знач. ле́вый;
ле́вае во́ка — ле́вый глаз;
ле́выя па́ртыі парла́мента — ле́вые па́ртии парла́мента;
2. в знач. сущ., полит. ле́вый;
○ л. бок — изна́нка;
◊ уста́ць з ~вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́;
як (чаго́) ~вая нага́ хо́ча — как (чего́) ле́вая нога́ хо́чет;
не ве́дае ~вая, што ро́біць пра́вая — погов. не зна́ет ле́вая, что де́лает пра́вая
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Laus in ore proprio vilescit
Уласная пахвала нічога не варта/не значыць.
Собственная похвала ничего не стоит/не значит.
бел. Хто сам сябе хваліць, няхай таго пярун спаліць. Сам сябе не хвалі, няхай людзі пахваляць. Чужая пахвала як гром грыміць, а самахвальства смярдзіць. Пахвальба — малайцу пагуба. Хто хоча, каб яго хвалілі, той сам сябе ганіць.
рус. В хвасти нет сласти. Не хвали сам себя, пусть народ по хвалит. Кто сам себя хвалит, в том пути не бывает. В хвасти, что в голой пасти. Безмерная хвала чести вредит. Не кричи о себе ‒ пусть другие о тебе хоть тихо скажут. Хвастливое слово гнило. Овсяная каша хвалилась, будто с коровьим маслом родилась.
фр. Qui se loue s’emboue (Кто сам себя хвалит, тот сам себя пачкает).
англ. Self praise is not recommendation (Самовосхваление ‒ не рекомендация). Every ass likes to hear himself bray (Любой осёл любит себя слушать).
нем. Eigenlob stinkt, Eigenruhm hinkt (Самовосхваление плохо пахнет, самохвальство хромает).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Errat homo vere, qui credat cuique placere
Глыбока памыляецца той чалавек, які хоча падабацца ўсім.
Глубоко ошибается тот человек, который стремится нравиться всем.
бел. Усім не ўласціш. Яшчэ гэткі не спаткаўся, каб усім ён спадабаўся. Чалавек не сонца ‒ усіх не сагрэе. І сонца ўсім не ўладзіць.
рус. На весь свет не угодишь. На весь свет и солнышку не угреть. На всех не угодишь. Всем мил не будешь. На весь мир мягко не постелешь. На весь мир пирога не испечёшь. На всех и Бог не угодит. Разорвись хоть надвое ‒ скажут: а что не на четверо?
фр. On ne peut à tous complaire (Нельзя нравиться всем).
англ. He who pleased everybody died before he was born (Кто нравился всем, умер не родившись).
нем. Allen Leuten recht getan, ist eine Kunst, die niemand kann (Угодить всем людям искусство, которым никто не владеет). Nach jedermans Genügen kann sich kein Teufel fügen (Удовлетворить каждого не может ни один чёрт).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
падда́цца, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца; зак.
1. каму-чаму і без дап. Уступіць знешняму ўздзеянню, націску, напору і пад. Дрэва паддалося вострай піле. □ Грыша пастукаў у дзверы галоўнага ўрача — ніхто не адгукнуўся, штурхнуў далонню — не паддаліся. Місько. // чаму. Змяніцца пад знешнім уздзеяннем. Расліны паддаліся скрыжаванню. Метал паддаўся апрацоўцы. // перан.; на што, чаму. Паверыць, згадзіцца з чым‑н. Паддалася нарэшце [Назарыха] ўгаворам. Прадала хату. Б. Стральцоў. Няхай сабе Міха брэша што хоча, а Юрка не паддасца на правакацыю і не палезе першы ў бойку. Паслядовіч. // чаму. Мець уласцівасці, якія неабходны для ажыццяўлення якога‑н. дзеяння. Паддацца расшыфроўцы. Паддацца вымярэнню.
2. каму і без дап. Уступіць у барацьбе, спаборніцтве і пад. Не паддацца ворагу. □ Ведае Сомік, што сам вінават, а паддацца бабе не хоча. Як гэта, каб яе верх быў? Крапіва. Сам.. [брыгадзір] працаваў, як вол, і мы стараліся не паддацца. Савіцкі. // каму-чаму. Падпасці пад уладу, уплыў людзей, знешніх абставін і пад. Паддацца дрэннаму ўплыву. □ Чаму я так хутка паддаўся гэтаму Кузю, раблю, што ён загадае, хаджу за ім? Жычка. // перан.; чаму. Падпасці пад уладу, уплыў якіх‑н. пачуццяў, уражанняў, фізічнага ўздзеяння і пад. Паддацца страху. Паддацца паніцы. □ [Рыгор] раптам паддаўся ваяўнічаму настрою. Гартны. А вапельная гара! А Сіняўскі гай... Хіба толькі той не паддасца чарам іх хараства, які ў харастве нічога не кеміць. Колас.
3. каму. Разм. У гульні — спецыяльна даць праціўніку выйграць. Паддацца партнёру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
suppose [səˈpəʊz] v.
1. меркава́ць, ду́маць, лічы́ць;
Yes, I suppose so. Я лічу так;
What do you suppose he means? Што, па-твойму, ён хоча сказаць?;
He is supposed to know it. Ён павінен гэта ведаць.
2. дапуска́ць, рабі́ць здага́дку, меркава́ць; But suppose it rains? Ну а калі пойдзе дождж?;
Suppose we go for a swim! Давай сходзім паплаваць!
♦
be supposed to do/be smth. патрабава́ць, мець на ўва́зе;
Am I supposed to come? Я павінен прыйсці?;
You’re not supposed to do it. Табе не трэба гэтага рабіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
theatre [ˈθɪətə] n.
1. тэа́тр;
an open-air theatre тэа́тр пад адкры́тым не́бам;
the theatre of the absurd тэа́тр абсу́рду;
a theatre bill тэатра́льная афі́ша;
go to the theatre хадзі́ць у тэа́тр;
frequent theatres быць тэатра́лам
2. the theatre тэатра́льнае маста́цтва; тэа́тр;
Goethe’s theatre тэа́тр Гётэ;
She wants to go into the theatre. Яна хоча стаць актрысаю.
3. BrE аперацы́йная;
a theatre sister аперацы́йная сястра́
4. fml по́ле дзе́янняў (асабліва ваенных);
Europe was the theatre of the First World War. Еўропа стала тэатрам ваенных дзеянняў падчас Першай сусветнай вайны.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пусть
1. част. няха́й, хай;
пусть е́дет, е́сли хо́чет няха́й (хай) е́дзе, калі́ хо́ча;
пусть так! няха́й (хай) так!;
2. союз няха́й, хай; (хотя бы) хоць (бы); дарма́;
пусть я оши́бся, но оши́бку э́ту я испра́вил няха́й (хай, хоць) я памылі́ўся, але памы́лку гэ́ту я вы́правіў;
зада́ча пусть тру́дная, но выполни́мая зада́ча няха́й (хай, хоць) ця́жкая, але выкана́льная.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́гны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вельмі моцна хоча, прагне чаго‑н. Вопытныя шахцёры з Расійскай Федэрацыі і Украіны клапатліва вучылі прагных да ведаў мясцовых хлопцаў. Паслядовіч. Ён быў на дзіва прагны да жыцця, гэты чалавек з жоўтымі, як мёд, валасамі. Караткевіч. // Пражэрлівы, ненасытны. Ваўкі, вядома, прагныя і цярплівасці ў іх ніколі не хапае. В. Вольскі. // Які выказвае прагнасць. На парозе паявіўся хлопец — чарнамазы, з гарачымі прагнымі вачыма. Мікуліч. [Аляксей] зрабіў некалькі прагных глыткоў і, цяжка ўздыхнуўшы, адкрыў вочы. Скрыпка.
2. Скупы, жадлівы. — Гэта, мабыць, людзі ўздумалі на .. [Палікара] за тое, што ён занадта ўжо прагным ды зайздросным быў на ўсё. Кулакоўскі. — Сяляне валілі сухастоіны, а прагнаму магнату і іх стала шкада. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куто́к, ‑тка, м.
1. Тое, што і кут. Здаць куток. □ [Бешчат] устаў і пачаў хадзіць з кутка ў куток. Бажко. У самыя глухія куткі дайшла вестка пра Леніна, які хоча вызваліць людзей з няволі. Гурскі. Яна з мужам марылі аддзяліцца ад сям’і, каб абзавесціся ўласным кутком. Лынькоў.
2. Зацішная, прыгожая, маляўнічая мясцовасць. Прыемна прайсціся, падыхаць свежым паветрам. Ды і куток тут маляўнічы. Астрэйка. Зачаравана глядзеў я маладымі вачамі на прыгожы куток Магілеўшчыны. Кавалёў.
•••
Жывы куток — кабінет прыроды, дзе знаходзяцца жывыя жывёліны, а таксама іх чучалы.
Чырвоны куток — памяшканне ва ўстанове, інтэрнаце і пад., адведзенае для культурна-асветніцкай работы.
Мядзведжы куток — тое, што і мядзведжы кут (гл. кут).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лісто́к 1, ‑тка, м.
Памянш. да ліст 1 (у 1 знач.).
•••
Фігавы лісток — крывадушнае прыкрыццё чаго‑н. яўна бессаромнага, несумленнага. [Алаіза:] — Толькі вельмі не спадзявайцеся на маніфест. Маніфест — гэта фігавы лісток, якім цар хоча прыкрыць свой сорам. Арабей.
лісто́к 2, ‑тка, м.
1. Памянш. да ліст 2 (у 1, 2 знач.); невялікі ліст. Лісток календара. □ — Радыёграма, — далажыў радыст і працягнуў лісток паперы. М. Ткачоў. Рыгорка разарваў канверт і выняў адтуль складзены напалам лісток. Краўчанка.
2. Тое, што і ліст 2 (у 3 знач.). Кантрольны лісток. Абходны лісток.
3. Разм. Лістоўка, пракламацыя. Недазволеную літаратуру — брашуркі, лісткі, адозвы — .. [сябры] хавалі ў нетрах глухога густога лесу. Колас.
•••
Баявы лісток — невялікая экстранна выпушчаная насценгазета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)