Пу́шка 1 ’пятка яйца’ (Нас.; ЛА, 1; смарг., ігн., лудз., в.-дзв., Сл. ПЗБ; б.-каш., Мат. Гом.). Памянш. ад пуха (гл.); магчыма, звязана з харв. pûš ’тс’, якое Путанец (гл. Скок, 3, 85) лічыць запазычаннем з італьянскай мовы.

Пу́шка 2 ’кончык пальца, мякіш’ (ТС; петрык., Шатал.; пухав., З нар. сл.; мазыр., карм., ельск., Мат. Гом., ПСл), ’сустаў пальца, костачка, знешняя паверхня суставаў пальца’ (хойн., Шатал.; слуц., Нар. словатв.; слуц., Жыв. сл.; ст.-дар., асіп., Сл. ПЗБ; Некр.; Сержп. Грам., светлаг., Мат. Гом.), сюды ж і пу́шка ’лытка’ (ЛА, 3), ’таўстуха’ (івац., Жыв. НС), ’шчопаць’ (ТС). Першапачаткова пу́чка ’тс’ ад пук ’выпукласць’, змененага пад уплывам пу́хлы, параўн. пу́шка ’порхаўка’ (рэч., Нар. сл.; лельч., Жыв. сл.), балг. пу́шка ’мачавы пузыр’ і пад.

Пу́шка 3 ’каробка, скрыначка’ (ТСБМ; Мядзв.; Шат.; Некр.; Бяльк.; Ян.; брагін., Нар. словатв.; Сл. Брэс.; пін., Нар. лекс.; Янк. 1.; Мат. Гом.), ’вытачаны з дрэва невялікі кубел з накрыўкай для захавання дробных рэчаў’ (Нас.), ’збанок, гаршчок з вузкім горлам’ (кобр., Сіг.; малар., Сл. Брэс.), ’шклянка’: пушка гарэлкі (брагін., Мат. Гом.), ст.-бел. пу́шка ’скрынка’. Лічыцца запазычаннем праз польск. puszka ’тс’, чэш. puška ’тс’ са ст.-в.-ням. buhsa < народнае лац. buxis, грэч. πυξίς ’каробка з самшыту’ (< πυχος ’самшыт’), гл. Фасмер, 3, 415; Булыка, Лекс. запазыч., 190. На прышлы характар рэаліі і слова ўказвае Растаргуеў: пу́шка (выключна ў гарадах) “небольшая деревянная круглая с крышкой коробка от халвы; употреблялась главным образом для хранения мелкой монеты” (ст.-дубск., Растарг.). Пра магчымасць народнаэтымалагічнага асэнсавання слова гл. у Насовіча: “от Пустой, но лит. Puszka” (Нас.).

Пу́шка 4 ’гармата’ (ТСБМ, Янк. 1): зробіў скрыпочку і сталяную пушку (гродз., Шн. 2), ст.-бел. пушка ’тс’. Запазычана праз польск. puszka (паводле Банькоўскага, 2, 967: “pożyczka wędrowna”) са ст.-чэш. puška, першапачаткова абазначала як ручную агнястрэльную зброю, так і гармату, што адлюстравалася і ў сучасных славянскіх мовах, параўн. балг. пу́шка ’стрэльба, ружжо’, серб.-харв. пу̏шка, першапачаткова пу̏кша ’тс’; крыніцай славянскіх слоў лічаць сярэднебаварскую форму *pukse ’агнястрэльная зброя’, сучаснае ням. Büchse ’гармата’ < ст.-в.-ням. buhsa ’трубка; ступка, цыліндр’, адкуль і значэнне ’каробка’, гл. пушка 3. Параўн. Брукнер, 449; Фасмер, 3, 415; Скок, 3, 71–72; Сной, 516–517; Булыка, Лекс. запазыч., 190; Патры–Тамушанскі, JBS, 4, 3–4, 120; Адзінцоў, Этимология–1978, 113–133; Этимология–1984, 172. Нельга выключыць народнаэтымалагічнае збліжэнне з пу́хаць, пу́каць, пуска́ць (пушча́ць) і пад., параўн. Чарных, 2, 86.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

case

I [keɪs]

1.

n.

1) вы́падак -ку m.; пры́клад -у m.; абста́віны pl., стан -у m.; спра́ва f.

a case for the police — спра́ва для палі́цыі

2) Med.

а) вы́падак хваро́бы, захво́рваньне n.

case of measles — выпа́дак во́дры

б) хво́ры -ага, пацые́нт -а, пара́нены -ага m.

3) Law судо́вая спра́ва; прэцэдэ́нт -у m., до́вады pl.

to state one’s case — прадста́віць спра́ву

4) склон -у m. (назо́ўніка, займе́ньніка, прыме́тніка)

•

- in any case

- in case

- in no case

- just in case

II [keɪs]

1.

n.

1)

а) футара́л -а m.; но́жны pl. only (для ша́блі), чахо́л -ла́ m., по́крыўка f.

a typewriter case — футара́л для машы́нкі

a cigarette case — партсіга́р -а m.

б) Anat. абало́нка f.

2) скры́ня, скры́нка f.; вялі́кі кош

3) ра́ма f. (ако́нная, дзьвярна́я)

4) Print набо́рная ка́са

upper case — вялі́кія лі́тары

lower case — малы́я лі́тары

5) вітры́на f.

6) цьвярда́я во́кладка

2.

v.t.

укла́сьці ў футара́л, но́жны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

откры́тый

1. прич., прил. (о двери, окне, шкатулке) адчы́нены, мног. паадчыня́ны; адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о шторе, занавесе) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

откры́тый я́щик адчы́неная скры́нка;

откры́тый за́навес театр. адкры́ты за́навес;

2. прич., прил. (начатый) пача́ты, распача́ты; (о собрании, заседании) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

3. (начавший своё существование) прич. адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

4. прич. (о газе, воде) пу́шчаны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

5. прич. (предоставленный) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны, да́дзены;

6. прич. (обнажённый) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

7. прич., прил. (раскрытый) разго́рнуты, мног. паразго́ртваны; (о глазах) расплю́шчаны, мног. парасплю́шчваны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о рте) разя́ўлены, мног. паразя́ўляны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

8. прил., перен. (разоблачённый) вы́крыты, мног. павыкрыва́ны, вы́яўлены;

9. прил. перен. (о мыслях, намерениях) адкры́ты, вы́казаны;

10. прич. (о научных открытиях и т. п.) адкры́ты;

11. прил. (свободный) адкры́ты;

откры́тое по́ле де́ятельности адкры́тае по́ле дзе́йнасці;

12. прил. (прямой, искренний) адкры́ты, шчы́ры;

13. прил. (явный) адкры́ты, я́ўны;

откры́тая вражда́ адкры́тая (я́ўная) варо́жасць;

◊

откры́тое мо́ре адкры́тае мо́ра;

на откры́том во́здухе на во́льным паве́тры;

в откры́том по́ле у чы́стым по́лі;

с откры́той голово́й з непакры́тай (го́лай) галаво́й;

с откры́тыми глаза́ми з расплю́шчанымі вача́мі;

при откры́тых дверя́х пры адчы́неных дзвяра́х;

оста́вить вопро́с откры́тым пакі́нуць пыта́нне адкры́тым;

идти́ в откры́тую ісці́ ў адкры́тую;

ломи́ться в откры́тую дверь лама́цца (бі́цца) у адчы́неныя дзве́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)