крыжава́цца, ‑жуецца; незак.
Размяшчацца крыж-накрыж, перасякацца. Як жа здзівіліся і ўзрадаваліся прыяцелі, калі, па шчаслівай выпадковасці, сустрэліся на дарозе, там.. дзе яна крыжавалася з павароткаю на вакзал! Колас. / у перан. ужыв. Мінулае і сучаснасць крыжуюцца на ўсім працягу рамана. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легкакры́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Хуткі ў палёце, у рухах. Легкакрылая чайка. Легкакрылыя матылькі.
2. перан. Паэт. Зменлівы, няўстойлівы, мімалётны. Па-над сонным сялом, над заводамі Праляцеў легкакрылы Май. Лявонны. Скуль ты, вецер легкакрылы, Адкажы? Калі можаш, майму гору Памажы... Васілёк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
летуце́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. летуцець і летуценіць.
2. Мара пра што‑н. прывабнае, жаданае. Галава .. [Ганчарова] напаўнялася рознымі рамантычнымі летуценнямі. Шамякін. Як хочацца жыць, калі думкі кросны снуюць з жыцця, з летуценняў, з пажаданняў бурлівых! Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
махлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак.
Разм. Займацца махлярствам; жульнічаць, ашукваць. Алена малако на рынку прадавала. Чатыры гладышы было ў яе, Дык з аднаго пакаштаваць яна давала, А з іншых налівала, Калі ў пакупніка ўвагі не стае... Сказаўшы карацей, — Алена махлявала. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарыхто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. нарыхтоўваць — нарыхтаваць (у 1 знач.).
2. Разм. Планавая здача сельскагаспадарчых прадуктаў дзяржаве. Здаць нарыхтоўку. □ Не было той сумятні, якую звычайна можна было наглядаць, калі здача нарыхтоўкі была ў разгары. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наструга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Стругаючы, нарыхтаваць якую‑н. колькасць. Настругаць яловых планак.
2. Нарэзаць дробнымі кавалкамі (пра бульбу і пад.).
3. і без дап. Разм. Стругаючы, насмеціць. [Міхась:] — Заходзьце, калі ласка, у чыстую палавіну. Тут я настругаў. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наўпро́ст, прысл.
Разм. Па прамой лініі, найкарацейшым шляхам; нацянькі. Шчыльней захінуўшыся плашчом, Буевіч збег з ганка і наўпрост цераз сад падаўся да калгаснай канторы. Шашкоў. — Хатка адсюль недалёка, — сказаў.. [ляснік], — з паўкіламетра, не болей, калі ісці наўпрост па балоту. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начо́ўка, ‑і, ДМ ‑чоўцы; Р мн. ‑човак; ж.
Тое, што і начлег (у 1 знач.). За вёскай, па канюшынішчы, [спыніўся] абоз на начоўку... Нікановіч. Стараста павячэраў, пачакаў, калі добра сцямнее, і затым пачаў рыхтавацца да сваёй гаротнай, пакутлівай начоўкі. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нездаля́шчы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Слабы, хваравіты. [Ёўга], старэнькая, нездаляшчая, сядзела насупраць сакратара.., які трымаў перад сабою нейкі лісток паперы, і па сухім маршчыністым твары яе каціліся слёзы. Сачанка. Калі яны — стары і малы — падымаюцца ўгору,.. адразу відаць, які нездаляшчы дзед. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаўнапра́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае ўсіх правоў, нераўнапраўны з іншымі. Хоць Лабановіч зараз быў далёка непаўнапраўны настаўнік, ад начальства не пастаўлены, але ён адчуў вялікае задавальненне, калі ў леснікову хату прыйшло дзевяць хлапчукоў рознага ўзросту і рознай адукацыі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)