Verbum

Калі́бр (Сержп.: чэрці ўсялякага калібру); калибиръ ’размер’ (Нас.). Відавочнае запазычанне, фанетычны крытэрый не вельмі пераканаўчы, паколькі такая форма магла натуральна ўтварыцца на бел. глебе з першаснага калібр, гэта дазваляе меркаваць, што запазычана з польск. kaliber ’памер, велічыня’. Польск. слова хутчэй за ўсё да ням. Kaliber, якое з італ. calibro, а гэта з араб. kâlib. Аднак і арабская лексема ўзыходзіць да грэч. καλοπόδιον ’форма, узор’, гл. Фасмер, 2, 166.

Алего́рыя, ст.-бел. аллигория (1653), аллигоричный (1627) (Булыка, Запазыч.). Недакладна Крукоўскі, Уплыў, 85, які адносіць гэта слова да новых запазычанняў з рускай мовы. Гл. алягорыя.

Бандзе́ля ’галаўная павязка дзяўчыны; апаяска з стужкі’ (Гарэц.), банде́ля ’тс’ (Нас.). Запазычанне з польск. bandela ’тс’ (а гэта з італ. bandella; Варш. сл., 1, 93).

Бензі́н. Рус. бензи́н, укр. бензи́н. Запазычанне з франц. benzine (а гэта з с.-лац. benzoe < араб.). Локач, 106; Фасмер, 1, 151; Шанскі, 1, Б, 91.

Бэнцаль ’байструк’ (Некр.). Бясспрэчна, з польск. bęcwal, bencwal ’дурань, пень, нехлямяжы’ (а гэта, магчыма, ад назвы каня Bucefal, гл. Варш. сл., 1, 141; Брукнер, 24).

Ваво́з ’крыты ход у падасець’ (Бяльк.). Да вазіць; параўн. уваход < хадзіць. Не выключана, аднак, што гэта слова можа быць запазычаннем польск. wąwóz ’цясніна’ з пераасэнсаваннем.

*Вароваць, варовать ’абумоўліваць’ (Гарб.). Ст.-бел. варовати (Булыка, Запазыч.). З польск. warować (Булыка, там жа), а гэта з ням. währen (гл. Брукнер, 601). Гл. вараваць.

Варшта́т ’варштат; ткацкі станок’ (БРС, Гарэц., Інстр. II, Влад., 199). Запазычанне з польск. warsztat (а гэта з ням. Werkstatt; гл. Брукнер, 603). Параўн. варста́т, варста́к.

Вы́лічыць (БРС, Нас., Яруш., Касп., Шат., Бяльк.). Крукоўскі (Уплыў, 121) лічыць калькай рус. вычислить, але хутчэй гэта самастойнае ўтварэнне; параўн. польск. wyliczyć. Гл. таксама лічыць.

Галасні́к ’грыф (у скрыпцы)’ (Шат.). Параўн. укр. голосни́к ’адтуліна ў сярэдзіне дэкі бандуры, гітары і г. д.’ (Грынч.). Ці не запазычанне гэта з польск. głośnik?