хларафі́л, ‑у, м.

Зялёны пігмент раслін, з дапамогай якога яны паглынаюць сонечную энергію і ажыццяўляюць фотасінтэз.

[Грэч. chlōros — зялёны і phýllon — ліст.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГЕАМО́РЫ

(грэч. geōmoroi),

землеўладальнікі ў Стараж. Грэцыі. У розных рэгіёнах і ў розны час яны мелі розны статус. У Атыцы — гэта адна з 3 груп свабоднага насельніцтва, якая, паводле падання, утварылася ў часы праўлення Тэсея (13 ст. да н.э.). Паступова яны страчвалі свае зямельныя надзелы за даўгі і траплялі ў даўгавое рабства. Рэформы Салона аднавілі б.ч. гаспадарак Геамораў, але ў 4 ст. да н.э. яны ў асноўным разарыліся. У Сіракузах і на в-ве Самас — арыстакраты, буйныя зямельныя ўласнікі, улада якіх скінула дэмасам. Некалькі разоў часова вярталі сваё панаванне, у 4 ст. да н.э. страцілі яго канчаткова.

т. 5, с. 121

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аванпо́ст

(фр. avant-poste, ад avant = перад + poste пост)

вартавы пост, які выстаўляецца наперадзе войск, калі яны знаходзяцца недалёка ад праціўніка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

прыхо́дзіцца

1. гл прыйсціся;

2. (па сваяцтве) verwándt sein;

яны́ прыхо́дзяцца мне сваяка́мі ich bin mit ihnen verwándt;

яна́ прыхо́дзіцца мне пляме́нніцай sie ist méine Níchte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зблі́зіцца сов., в разн. знач. сбли́зиться;

праці́ўнікі ~зіліся — проти́вники сбли́зились;

яны́ ве́льмі ху́тка ~зіліся — они́ о́чень бы́стро сбли́зились;

на́шы по́гляды ~зіліся — на́ши взгля́ды сбли́зились

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адгуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. Скончыць гуляць; правесці нейкі час не працуючы (разм.).

А. водпуск.

2. што. Пабыць у адгуле за звышурочную працу ў выхадны.

3. што. Згуляць, адсвяткаваць (разм.); правесці некаторы час на гуляннях.

А. вяселле.

|| незак. адгу́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

|| наз. адгу́л, -у, мн. -ы, -аў, м. (да 2 знач.).

Заўтра ў мяне а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыпая́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. што. Прырабіць паяннем.

П. ручку да чайніка.

2. што і каму. Вынесці судовае рашэнне ў адносінах да каго-н. (разм., неадабр.).

Яму прыпаялі пяць гадоў турмы.

|| незак. прыпа́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыпа́йванне, -я, н. (да 1 знач.) і прыпа́йка, -і, ДМ -ЙЦЫ, ж. (да 1 знач.).

|| прым. прыпа́йны, -ая, -ае і прыпа́ечны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

размяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. што. Абмяняць адны грашовыя купоны або манеты на больш дробныя ў адпаведнай колькасці.

Р. сто рублёў.

2. Пра гады.

Р. пяты дзясятак.

3. каго-што. Абмяняць каго-, што-н. на другое падобнае або на другога падобнага.

Р. кватэру.

Р. палонных.

|| незак. разме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разме́н, -у, м.; прым. разме́нны, -ая, -ае.

Разменныя манеты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убы́ць, убу́ду, убу́дзеш, убу́дзе; убы́ў, -была́, -ло́; убу́дзь; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць (у колькасці, аб’ёме і пад.).

Убыла вада ў сажалцы.

Убыў дзень.

Убыла рашучасць (знікла, аслабла).

2. (звычайна з адмоўем). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.; ужыцца з кім-н.

Яны там доўга не ўбудуць — вернуцца.

З табою ніхто не ўбудзе.

|| незак. убыва́ць, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пату́зацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Тузацца, біцца некаторы час. [Стараста:] — Не трэба, панічок, мяшацца. Няхай сабе яны патузаюцца — самі разыдуцца. Умяшайся — горш будзе. Колас. Арсень быў здаровы для сваіх гадоў, і Зернавому прыйшлося добра з ім патузацца, пакуль яны зноў апынуліся на сцежцы. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)