така́рнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Займацца такарнай справай; быць токарам. Падбадзёраны першай удачай, Андрэй нават дазволіў сабе дні два не такарнічаць, вывучаючы станок. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тачы́ла ’тачыльны камень і станок для тачэння’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Мат. Гом., Сл. ПЗБ), точы́ло ’тс’ (Сержп. Грам., Сл. ПЗБ, Пятк. 2, ТС, Арх. Вяр., Вруб.): сам камень точыло і усё са станком (нясвіж., Нар. словатв.), сюды ж тачы́льнік ’тс’ (бераст., ЛА, 2), точы́лʼнік ’тс’ (Вруб.). Укр. точи́ло, рус. точи́ло, польск. toczydło, в.-луж. tóčnik, н.-луж. tocnik ’тс’, славац. točidlo ’паваротны круг, дыск’, серб.-харв. то̀чило ’такарны станок’, балг. точи́ло ’тачыльны камень’, макед. точило ’тс’. Вытворныя ад *točiti, гл. тачы́ць 1 ’заточваць’; формы з суф. ‑нік (назоўнікі са значэннем інструмента) утвораны з мэтай размежаваць ’станок для тачэння’ і ’брусок для тачэння’, параўн. Шустар-Шэўц, 1511.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тачы́льны спец Schléif -, Wétz-;
тачы́льны брусо́к [ка́мень] Schléifstein m -(e)s, -e;
тачы́льны стано́к Schléifmaschine f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ільнатка́цкі і льнатка́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ткання, ткацтва лёну. Ільнаткацкая вытворчасць. Ільнаткацкі цэх. Ільнаткацкая майстэрня. // Прызначаны для ткання лёну. Ільнаткацкая машына. Ільнаткацкі станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарцо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы, ж.
1. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. тарцаваць.
2. Тарцовачны станок.
3. Малярная шчотка з доўгім шчаціннем.
4. Разм. Тарцовая маставая.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыце́рці, прытру́, прытрэ́ш, прытрэ́; прытро́м, прытраце́, прытру́ць; прыцёр, -це́рла; прытры́, -цёрты; зак., што.
Трэннем, шліфоўкай шчыльна прыгладзіць, далучыць да чаго-н.
П. шкляны корак да графіна.
|| незак. прыціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прыціра́нне, -я, н. і прыці́рка, -і, ДМ -рцы, ж.
|| прым. прыці́рачны, -ая, -ае.
П. станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Варшта́т ’варштат; ткацкі станок’ (БРС, Гарэц., Інстр. II, Влад., 199). Запазычанне з польск. warsztat (а гэта з ням. Werkstatt; гл. Брукнер, 603). Параўн. варста́т, варста́к.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спецыя́льны
1. (имеющий определённое, особое назначение) специа́льный, осо́бый;
с. стано́к — специа́льный стано́к;
с. спі́сак — специа́льный (осо́бый) спи́сок;
2. (относящийся к определённой отрасли науки и т.п.) специа́льный;
с. тэ́рмін — специа́льный те́рмин;
○ с. карэспандэ́нт — специа́льный корреспонде́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абразны́
1. (абрэзаны) ábgeschnitten, ábgesägt;
2. (прызначаны да абразання) Schnéide-, Ábschneide-, Zúschneide-;
абразны́ стано́к Ábschneidemaschine f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Со́шкі, гл. саха; таксама ‘прымітыўны ткацкі станок’ (Шат., лун., Шатал.; ганц., Сл. ПЗБ), ‘часовая ўкладка лёну на полі’ (рас., Шатал.), г. зн. на сошках, на падстаўках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)