прымо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. прымоўк, ‑ла; зак.
Разм.Спыніць размову, спевы, крык і пад.; прыціхнуць, замоўкнуць. Старая зразумела, што хлапец не хоча сур’ёзна адказваць на яе пытанні, таму зноў прымоўкла.Кулакоўскі.У седлавіне прымоўклі, прыціхлі, і вецер неўзабаве данёс прыцішаны адлегласцю голас.Быкаў.Салаўі адразу ж прымоўклі — мусіць, пераканаліся, што жаб перакрычаць сёння ім не ўдасца.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патушы́ць1, ‑тушу, ‑тушыш, ‑тушыць; зак., што.
Спыніць гарэнне; пагасіць. Агонь дастаў толькі хлеў суседняй гаспадаркі. Але некалькі чалавек.. узлезлі на хлеў і хутка патушылі салому, якая ўжо задымілася.Шамякін.Вокны свяціліся: выходзячы, настаўнік забыўся патушыць лямпу.Колас.
патушы́ць2, ‑тушу, ‑тушыш, ‑тушыць; зак., што.
1. Утушыць усё, многае.
2. і без дап. Тушыць некаторы час (гл. тушыць 2).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Падзяліць памяшканне перагародкай. — Будзе прасторная хата. Калі разжывёмся, можна будзе і перагарадзіць дошкамі, адбіць чыстую палавіну.Галавач.
2. Стварыць перашкоду ўпоперак чаго‑н., спыніць рух на якім‑н. шляху; загарадзіць. Гіганцкая плаціна перагарадзіла, уціхамірыла раку.Курто.Дарогу .. [Лясніцкаму і Таццяне] перагарадзіў глыбокі палявы роў.Шамякін.Шлях узводу перагарадзіў моцны кулямётны і вінтовачны агонь.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зні́шчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Згубным уздзеяннем спыніць існаванне каго‑, чаго‑н. Знішчыць ваўкоў. □ На зямлі сваёй ворага знішчу, як гадзюку, яго растапчу.Астрэйка.// Ліквідаваць. Знішчыць прыгнёт. □ Была тады ўжо ў вёсцы думка — зусім знішчыць межы і вузкія палоскі.Чорны.[Лабановіча] займала адна думка: як знішчыць даклад, каб не папаў ён у рукі паліцыі?Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даскака́ць, ‑скачу, ‑скачаш, ‑скача; зак.
1. Скачучы, дасягнуць якога‑н. месца. Тры крокі скокне ён [ляснічы], нябога, Ды спыніцца і спыніць пана. Глушца ж таго і нечувана. І вось да хвоі даскакалі, Але глушца там не засталі.Колас.// Наўскач дасягнуць якога‑н. месца (на кані). Коннік даскакаў да лесу.
1. Паклікаўшы, прымусіць адысці куды‑н.; адазваць. А калі выйшлі з зямлянкі, Жаўна адклікаў Лясніцкага ўбок.Шамякін.
2. Вярнуць назад, прапанаваўшы спыніць выкананне ранейшых абавязкаў. Адклікаць дэпутата. Адклікаць часці з фронту. □ Праз два гады Анціпава адклікалі ў горад на партыйную работу.Хадкевіч.
адкліка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да адклі́каць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угамо́н, ‑у, м.
У выразах: угамону няма, угамону няманакаго — нельга стрымаць, спыніць каго‑, што‑н. Разбушавалася аднойчы Мора. Кіпела ўчора І заўчора, І зараз угамону ўсё няма.Корбан.[Палашка:] — Няма на яго ніякага ўгамону, ва ўсякую маю справу .. нос уткне...Лынькоў.Ах, чэрці раскосыя! — абурыўся ён, углядаючыся ў заячыя сляды. — Угамону на іх няма.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
terminate
[ˈtɜ:rmɪneɪt]1.
v.t.
1) зако́нчыць, ско́нчыць; пакла́сьці кане́ц
to terminate a partnership — спыні́ць супо́льніцтва, разьвяза́ць супо́лку
2) зво́льніць
2.
v.i.
канча́цца
His contract terminates soon — Яго́ны кантра́кт ху́тка канча́ецца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пыні́ць ’хутка нешта рабіць, чыніць’: жнеі пы́няць жыта (ашм., Стан.), ’рабіць усё неабходнае па гаспадарцы, даглядаць’ (ТСБМ, Жд. 1, Сцяшк. Сл.), ’знаходзіцца, праводзіць час’ (Сцяшк.), ’затрымліваць, перашкаджаць’ (Яруш.), ’збіраць ягады, грыбы’ (Яўс.), пыні́цца ’ўпраўляцца па гаспадарцы’ (ТСБМ), ’знаходзіцца’ (карэл., Сцяшк. Сл.). Параўн. спыні́ць ’хутка нешта зрабіць, скончыць’ (ашм., Стан.), укр.пини́ти ’замаруджваць, перашкаджаць’. Да пяць, пну (*pęti, *pьnǫ), варыянт кораня (з падаўжэннем) *pin‑, параўн. апыніцца, апынуцца ’знайсціся ў пэўным месцы або становішчы’ (гл.), фармальна і семантычна суадносіцца з літ.pìnti ’плясці’, лат.pît, pinu ’тс’, грэч.πένομαι ’працую’, нова-в.-ням.spinnen ’прасці’, spannen ’напружваць, нацягваць’. Гл. таксама ЕСУМ, 4, 370–371.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Gepflógenheit
f -, -en звы́чай, звы́чка, трады́цыя
mit der ~ bréchen* — пару́шыць трады́цыю
entgégen der sónstigen ~ — насу́перак устано́ўленаму пара́дку
von der ~ ábgehen* — спыні́ць пра́ктыку чаго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)