зацямні́ць, -цямню́, -це́мніш, -це́мніць; -цямнёны; зак., што.

1. Зрабіць цёмным або закрыць чым-н. цёмным, не прапускаючым святло.

Хмары зацямнілі сонца.

З. фон карціны.

2. Замаскіраваць.

З. горад.

3. перан. Зрабіць менш ясным.

З. свядомасць.

|| незак. зацямня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

З. сутнасць справы (перан.).

|| наз. зацямне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

параўня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак., з кім-чым.

1. Рухаючыся, аказацца на адной лініі з кім-, чым-н.

Сонца параўнялася з вершалінамі дрэў.

2. Стаць роўным, аднолькавым.

Дзеці параўняліся з бацькам.

3. Стаць нароўні з кім-, чым-н. у якіх-н. адносінах.

Нам цяжка п. з ёй у стараннасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

*Санот, соно́т ’сланечнік’ (Выг., Бейл.), сана́ ’тс’ (Мат. Гом.). Параўн. укр. со́нях ’тс’. Цяжкасці з тлумачэннем словаўтварэння. Магчыма, мясцовае пераўтварэнне ўкраінскага слова або нерэгулярныя дэрываты ад кораня сон‑, як і ў сонца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́рыва, ‑а, н.

Трымцячы слой цёплага паветра каля паверхні зямлі ў гарачае надвор’е; смуга. Сонца падымалася ўсё вышэй і вышэй, і цяпер далёка на даляглядзе трымцела-пералівалася ледзь прыкметнае марыва. Даніленка. Сонца горача прыпякала. Зняможаная зямля трапятала ў блакітным марыве. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геліяцэнтры́чны, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на прызнанні Сонца цэнтрам планетнай сістэмы.

•••

Геліяцэнтрычная сістэма свету гл. сістэма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высакава́та,

1. Прысл. да высакаваты.

2. у знач. вык. Даволі высока. Сонца было ўжо высакавата.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ценелюбі́вы, ‑ая, ‑ае.

Які добра расце ў зацененых месцах; які не любіць сонца. Ценелюбівыя травы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пры́дасвет ’світанне, досвітак; перыяд часу да ўзыходу сонца’ (Мядзв.). Лексікалізацыя словазлучэння пе́рад све́там ’на досвітку’ з гутарковай трансфармацыяй прыназоўніка ў сцягнутую форму пры́д…, якая разам з міжкансанантным інтэрфіксам ‑а‑ стала выконваць функцыю прэфікса.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гала́ктыка

(гр. galaktikos = малочны)

зорная сістэма;

наша г. — зорная сістэма, у якую ўваходзіць Сонца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

геліяфі́зіка

(ад гелія- + фізіка)

раздзел астрафізікі, які вывучае з’явы, што адбываюцца на паверхні Сонца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)