валацу́жнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Быць валацугам (‑ай), не мець пастаяннага месца жыхарства. // Пагард. Часта мяняць працу і месца жыхарства; бадзяцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бара́ніна, ‑ы, ж.
Мяса барана ці авечкі. Плоў з баранінай. □ Ніяк Ваўку ў аўчарню не прабрацца І смачнае бараніны не мець. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змо́ўшчык, ‑а, м.
Удзельнік якой‑н. змовы. Міхалка становіцца змоўшчыкам і пасобнікам кулака, жадаючы мець ад гэтага як мага больш карысці. Барсток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
...метражны, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных прыметнікаў са значэннем: мець такі метраж, які паказаны ў першай частцы слова, напрыклад: кароткаметражны, поўнаметражны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фасфарасцы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
Мець уласцівасці фасфарасцэнцыі, свяціцца ў цемнаце слабым блакітна-зялёным святлом. Яны [дзяўчына і хлопчык] плылі, а вакол фасфарасцыравала мора. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
планава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак., што.
1. Размяшчаць згодна з пэўным планам (у 1 знач.).
П. лагер.
2. Складаць план развіцця чаго-н.
П. вытворчасць тавараў шырокага ўжытку.
3. Уключаць у план, прадугледжваць збудаванне чаго-н.
П. пабудову клуба.
4. Мець намер, разлічваць, мець у сваіх планах (разм.).
Плануем схадзіць вечарам у кіно.
|| зак. спланава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны (да 1—3 знач.), запланава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны (да 3 і 4знач.) і распланава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны (да 1 знач.).
|| наз. планава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
магчы́, магу́, мо́жаш, мо́жа; мог, магла́, -ло́; незак., з інф.
1. Быць у стане, мець магчымасць (рабіць што-н.).
М. працаваць.
2. Мець права, абавязак.
Не можам атэставаць.
3. Абазначае верагоднасць, магчымасць якога-н. дзеяння.
Можа паказацца.
◊
Не магчы (не ўмець) звязаць двух слоў (разм., неадабр.) — пра няўменне прыгожа, звязна гаварыць, выказваць свае думкі.
Не можа быць! — вокліч, які выказвае недавер, сумненне, здзіўленне і пад.
Не можа быць (і) гаворкі — нельга нават і гаварыць аб выкананні, здзяйсненні чаго-н.
|| зак. змагчы́, змагу́, змо́жаш, змо́жа; змог, змагла́, -ло́; змажы́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́сить несов.
1. (иметь вес, тяжесть) ва́жыць;
2. перен. (иметь вес, значение) мець вагу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
явля́ть несов., книжн. (показывать) пака́зваць; (обнаруживать) выяўля́ць; (проявлять) праяўля́ць; (оказывать) выка́зваць; рабі́ць; (иметь) мець.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
самакірава́нне, -я, н.
1. Права якой-н. арганізацыі, таварыства, гаспадарчай, адміністрацыйнай адзінкі вырашаць сваімі, мясцовымі сіламі пытанні свайго ўнутранага кіравання.
Студэнцкае с.
2. Права дзяржаўнай адзінкі мець свае ўрадавыя органы, вырашаць пытанні ўнутранага заканадаўства і кіравання.
|| прым. самакірава́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)