mouth
[maʊӨ]
1.
n., mouths
1) рот -а m., ву́сны pl. only.
2) адту́ліна f. (пячо́ры)
mouth of a river — уто́ка f., ву́сьце n.
3) грыма́са f.
2.
v.
1) [maʊð] лаві́ць ро́там; чвя́каць ро́там
2) гавары́ць напы́шліва, ара́тарстваваць
3) грыма́сьнічаць
4) прывуча́ць каня́ да ўздэ́чкі й цу́гляў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Буч 1 ’верша’ (БРС, Сцяшк. МГ), ’сець’ (Маш., 36), ’прылада, зробленая з дубцоў для лоўлі рыбы’ (КЭС, лаг.), ’сажалка, дзе можна лавіць рыбу’. Рус. дыял. (зах.) буч ’тс’, польск. дыял. bucz ’тс’. Звычайна лічыцца запазычаннем з літ. мовы (літ. bùčias, bùčius ’тс’ < лат. bucis ’кошык, сплецены з вербавых пруцікаў’; уласна літ. форма bukìs ’род рыбацкай сеці’, гл. Фрэнкель, 61), параўн. яшчэ Варш. сл., 1, 225. Падрабязна аб усёй праблематыцы Урбуціс, Baltistica, V (1), 51–52.
Буч 2 ’пасудзіна з саломы, шытая дубцамі, для мукі’ (КЭС, лаг., Янк. Мат.). Можна меркаваць, што слова таго ж паходжання, што і буч 1 ’верша (плеценая карзіна)’. Так Урбуціс, Baltistica, V (1), 51–52. Наўрад ці можна думаць пра іншае паходжанне слова (напр., пра запазычанне з с.-в.-ням. butschen ’бочка для засолкі’ або пра сувязь з укр. бу́ша ’цыліндрычная пасудзіна для салення рыбы’ < ням.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прына́дзіць ’прыцягваючы ўвагу чым-небудзь (звычайна кормам), прымусіць наблізіцца (птушку, рыбу, жывёл); прыцягнуць да якой-небудзь справы’ (ТСБМ, Нас., Др.-Падб., Растарг., Шатал., ТС), прына́дыты ’прыцягнуць, завабіць’ (Клім.); сюды ж зваротнае прына́дзіцца ’пайсці на прынаду (пра птушак, рыб, жывёл)’; разм. ’прызвычаіцца быць, бываць дзе-небудзь; панадзіцца, унадзіцца’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр.; маг., Янк. 2, Ян.; пух., Сл. ПЗБ), таксама перан. прыно́дзіцца ’ўладкавацца, прыстасавацца, прыладзіцца’ (палац., Жыв. НС), ст.-бел. принажоный ’прываблены’. Верагодна, да прасл. *prinaditi (sę), прэфіксальнага ўтварэння ад *naditi (гл. на́дзіць). Стараж.-рус. принадити ’прыбавіць, далучыць; прыцягнуць, прывязаць’, рус. смал., бранск. прина́дить ’прынадзіць жывёлу (звычайна кормам-прынадай)’, дан. ’прывабіць, прыцягнуць да сябе ўвагу’, укр. прина́дити ’прынадзіць, прывабіць’, прина́дитися ’панадзіцца’ прина́дність ’прывабнасць; прыгажосць’, прина́дний ’спакуслівы, прывабны’, прина́дно ’спакусліва, прынадна, прывабна’. Параўн. польск. przynęcić ’тс’ (< *nǫtiti > nęta) ’прынада’, якое можна параўнаць з нуціць ракі ’прынаджваць, лавіць ракаў’ (Ласт., пад словам рак).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
catch
[kætʃ]
1.
v.t. caught, catching
1) лаві́ць; хапа́ць
They caught the thief — Яны́ злаві́лі зло́дзея
to catch a ball — лаві́ць мя́чык
to catch hold of something — ухапі́ць за што
2) засьпява́ць; лаві́ць; захапля́ць зьняна́цку
to catch a train — пасьпе́ць на цягні́к
3) схо́пліваць, захо́пліваць
to catch fire easily — лёгка схапі́цца агнём, запа́львацца, загара́цца
4) зачапляць
A nail caught her dress — Яна́ зачапі́лася суке́нкай за цьві́к
The boat was caught in the reeds — чо́вен зачапі́ўся ў чаро́це
2.
v.i.
1) зачапля́цца, усчапля́цца; застрава́ць
2) загара́цца, гарэ́ць
3.
n.
1) лаўле́ньне n., захо́п -у m.
2) кля́мка (у дзьвяра́х), спуск -у m., абаро́т у замку́
3) уло́ў -ву m.; здабы́ча f.
4) пажада́ная асо́ба для жані́мства
it’s no catch — Невялі́кая здабы́ча
5) хі́трык -у m., па́стка f.
4.
adj.
1) які́ прыця́гвае ўва́гу, зацікаўле́ньне
2) хі́тры, падсту́пны
a catch question — падсту́пнае пыта́ньне
•
- catch a cold
- catch at
- catch it
- catch one’s breath
- catch up
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
dog
[dɔg]
1.
n.
1) саба́ка -і m.
2) саме́ц -ца́ m.
dog fox — лі́с -а m.
2.
v.t.
1) хадзі́ць па пя́тах за кім; апано́ўваць, прасьле́даваць
2) лаві́ць, цкава́ць саба́камі
•
- dog in the manger
- go to the dogs
- lazy dog
- lucky dog
- sly dog
- top dog
- dog tired
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
hunt2 [hʌnt] v.
1. палява́ць; лаві́ць
2. шука́ць (каго-н., што-н.), го́йсаць/бе́гаць (у пошуках чаго-н.), ганя́цца (за чым-н.);
hunt the truth шука́ць пра́ўду;
hunt high and low усю́ды шука́ць (што-н.);
hunt for a book шука́ць, стара́цца купі́ць кні́гу;
hunt for an old friend шука́ць старо́га ся́бра
hunt down [ˌhʌntˈdaʊn] phr. v. шука́ць (каго-н./што-н.), высо́чваць, пільнава́ць (каго-н.)
hunt out [ˌhʌntˈaʊt] phr. v. знахо́дзіць, адшу́кваць (што-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Жа́бры, жабры ’жабры’ (Нас., Бяльк., Шат.), зя́бры (Касп., Яўс.), шчы́бры (Нас.). Рус. жа́бры, паўд. зя́бры ’жабры, сківіцы’, укр. зя́бра, жа́бри ’жабры; гакі на восцях’, балг. дыял., макед. жабри, славац. žiabre, чэш. (< рус. Махэк₂, 721), в.-луж. (запазычанае, паводле Пфуля, 1039) žabra. Шанскі (1, Ж, 272) лічыць верагодным суфіксальнае (з суф. ‑r‑) утварэнне ад той самай асновы, што жа́ба ’рот, горла > хвароба рота, горла’, роднаснае ням. Kiefer ’сківіца’ (Хірт, BB, 24, 258), авест. zafarə ’рот, зяпа’ (Махэк₂, 721). Паводле Фасмера (2, 31), апошнія параўнанні недастаткова абгрунтаваныя. Міклашыч (405) параўноўваў з літ. žióbris, žiobrỹs ’рыба Abramis vimba’, што няпэўна фанетычна і семантычна. Патабня (РФВ, 4, 210) выказваў думку пра сувязь з губа і ст.-інд. jámbhatē ’хапае’, што мала верагодна. Параўн. яшчэ літ. žeberúoti ’лавіць восцямі’, žebérklas ’восці, гарпун’ у сувязі з укр. значэннем. Ці не звязана з жаваць (гл.)? (І.‑е. *gi̯eu‑ магло атрымаць падаўжэнне ‑r‑, *u̯ > w > b). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паве́тра ср. во́здух м.;
на во́льным ~ры — на откры́том во́здухе;
панава́нне ў ~ры — госпо́дство в во́здухе;
◊ п.! — воен. во́здух!;
вісе́ць у ~ры — висе́ть в во́здухе;
лаві́ць рука́мі п. — лови́ть рука́ми во́здух;
паві́снуць у ~ры — пови́снуть в во́здухе;
узляце́ць у п. — взлете́ть на (в) во́здух;
падня́ць у п. — подня́ть на во́здух;
глыта́ць п. — глота́ть во́здух;
пусці́ць у п. — взорва́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ры́ба ж. ры́ба;
◊ бі́цца як р. аб лёд — би́ться как ры́ба об лёд;
ні р. ні мя́са — ни ры́ба ни мя́со;
як р. ў вадзе́ — как ры́ба в воде́;
нямы́ як р. — нем (немо́й) как ры́ба;
лаві́ць ры́бу ў каламу́тнай вадзе́ — погов. лови́ть ры́бу в му́тной воде́;
на бязры́б’і і рак — ры́ба — посл. на безры́бье и рак — ры́ба
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ryba
ryb|a
ж. рыба;
iść na ~y — ісці на рыбалку; ісці ў рыбу;
jak ~a w wodzie — як рыба ў вадзе;
łowić ~y w mętnej wodzie — у каламутнай вадзе рыбу лавіць;
gruba ~a — вялікая шышка; важная птушка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)