1. Рухаючая сіла, пры дапамозе якой перамяшчаецца штон., а таксама крыніца такой сілы (жывёла, машына, электрычнасць).
Паравая ц.
Конная ц.
2. Рух газаў, дыму (звычайна ў топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску.
Печ дыміць ад слабой цягі.
3.перан. Імкненне, прыхільнасць да каго-, чаго-н.
Ц. да навукі.
Неадольная ц.
4. Стрыжань, які перадае рух ад адной часткі механізма да другой (спец.).
Стрэлачная ц.
5. У архітэктуры: тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано.
6. Шлюбны палёт самца слонкі ў пошуках самкі (спец.).
|| прым.ця́гавы, -ая, -ае (у 1 знач.).
Цягавая сіла.
Ц. электрарухавік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Quod habet, non numerat
Што хто мае, таго не цэніць.
Что кто имеет, того не ценит.
бел. Што маем ‒ не шануем, а як страцім ‒ плачам. Не знаем цану вадзіцы, пакуль не высахла крыніца.
рус. Что имеем ‒ не храним, потерявши ‒ плачем. Цену вещи узнаешь, когда потеряешь.
фр. Bien perdu bien connu (Хорошо узнаешь, когда потеряешь).
англ. We know hot what good is until we have lost it (Мы не знаем, что такое добро, пока его не потеряем).
нем. Den Brunnen schätzt man erst, wenn er kein Wasser mehr gibt (Колодец оценивают лишь тогда, когда он больше не даёт воды). Man weiß das am besten zu schätzen, was man nicht mehr wollte (Лучше всего ценят то, чего больше не хочешь/не желаешь).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Скандава́ць, скандзі́раваць ‘выкрыкваць, выдзяляючы склады ці словы’ (ТСБМ, Ласт., Байк. і Некр.). З польск.scandować ‘тс’ або з ням.scandieren праз рус.скандировать ‘тс’; параўн. і старое рус.скандова́ть ‘тс’. Крыніца слова ў лац.scandere ‘паднімаць, павышаць (голас)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГІДРАЛАГІ́ЧНЫЯ ПО́МНІКІ ПРЫРО́ДЫ,
гідралагічныя аб’екты натуральнага або штучнага паходжання, каштоўныя ў экалагічных, навуковых, эстэтычных, гісторыка-культурных адносінах. Да гідралагічных помнікаў прыроды могуць належаць азёры, балоты, вадасховішчы, сажалкі, участкі рэк з поймамі, старых каналаў, крыніцы. На Беларусі (на 1.1.1997) 2 помнікі рэсп. значэння (Палыкавіцкая крыніца ў Магілёўскім і Блакітная крыніца ў Слаўгарадскім р-нах Магілёўскай вобл.) і 41 мясц. значэння, з іх 19 у Мінскай, 14 у Магілёўскай і 8 у Віцебскай абл. На іх тэр. ўстаноўлены асобы рэжым аховы і выкарыстання: забаронены меліярац. работы, змяненне рэчышчаў, парушэнні берагоў і поймы, знішчэнне берагаахоўнай воднай і балотнай расліннасці, скідванне сцёкавых вод, здабыча карысных выкапняў і інш. мерапрыемствы, якія выклікаюць засмечванне, забруджванне, вычарпанне вадаёмаў ці змяненне хім. саставу вод.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
origin
[ˈɔrɪdʒɪn]
n.
1) крыні́цаf.; пача́так -ку m.
2) про́дкі pl., пахо́джаньне n., род -у m.
by origin — з пахо́джаньня
of humble origin — нязна́тнага пахо́джаньня або́ ро́ду
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pipeline
[ˈpaɪplaɪn]1.
n.
1) трубаця́г, трубаправо́д -у m. (для вады́, га́зу); нафтаправо́д -у m.
2) крыні́ца інфарма́цыі, звыча́йна неафіцы́йная
2.
v.
1) перапампо́ўваць трубаправо́дамі
2) будава́ць трубаправо́ды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fountain
[ˈfaʊntən]1.
n.
1) фанта́н -у m.
2) крыні́цаf.
3) рэзэрвуа́р -у m. (чарні́ла, на́фты)
fountain pen — ве́чнае пяро́, аўтару́чка f.
2.
v.i.
пы́рскаць, біць фанта́нам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Кры́нка ’гладыш’ (Мат. Маг., Ян., Мат. Гом.). Рус.кринка ’тс’, ст.-рус.крина ’мерка збожжа’, балг.крина ’тс’, серб.-харв.крина ’тс’, славен.krínja ’чан’, в.-луж.krina ’карыта’. Астатнія славянскія паралелі маюць памяншальную суфіксацыю. Развадоўскі (Wybór, 2, 174–175) аддзяляў слова са значэннем ’крыніца’ ад слова са значэннем ’пасудзіна’. Першае ён выводзіў са ст.-грэч.κρήνη ’крыніца’, другое — з невядомай нам таксама грэчаскай формы. Калі браць пад увагу значэнне ’драўлянае начынне’, то не выключана сувязь з лац.scrinium ’скрынка’ (Бернекер, 1, 617). Прыняць генетычную сувязь паміж славянскімі і лацінскай лексемамі нельга. Хутчэй тут старое лексічнае пранікненне.
палітычная партыя. Утворана ў чэрв. 1991. Абвясціла сябе пераемніцай Беларускай хрысціянскай дэмакратыі. Кіруючы орган — каардынацыйная рада. Асн. мэта БХДЗ — духоўна-маральнае, нац., паліт. і эканам. адраджэнне Беларусі на прынцыпах негвалтоўнасці, плюралізму, прыватнай уласнасці, хрысц. брацтва з усімі народамі. Злучнасцю ў 1991 адноўлена выданне газ.«Беларуская крыніца».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Кушы́н ’гліняная пасудзіна з ручкай для малака, збанок’ (З нар. сл., Жд. 2., Юрч.). Укр.кувшин, рус.кувшин ’тс’. Запазычанне з балтыйскіх моў. Непасрэдная крыніца не засведчана, але *kaušinas < kaušas (літ.kaušas ’коўш’). Параўн. коуш (гл.) (Лаўчутэ, Балтизмы, 39).