запе́чча, ‑а, н.

Тое, што і запечак. Адазваўся ў запеччы цвыркун — веснік блізкай ночы. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Héimchen

n -s, - цвырку́н

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Сы́лень ’цвыркун’ (лун., ЛА, 1). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пілі́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Утвараць тонкія пісклівыя гукі (пераважна аб смычковых музычных інструментах).

На дварэ пілікала басэтля.

Пад бервяном пілікаў цвыркун.

2. Кепска іграць на чым-н.

П. на скрыпцы.

|| аднакр. пілі́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. пілі́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Zírpe

f -, -n заал. цвырку́н; ко́нік

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

разахво́ціць, ‑ахвочу, ‑ахвоціш, ‑ахвоціць; зак., каго-што.

Разм.

1. Разбудзіць у кім‑н. мацнейшую ахвоту рабіць што‑н. Прысеў цвыркун на прыпечку, Зайграў цвыркун у скрыпачку. Смыкам водзіць ён з-за вуха, Разахвоціў нават муху. Не сцярпела муха тая І ўжо ножкай выбівае. Хведаровіч.

2. Прымусіць страціць ахвоту, жаданне рабіць што‑н. Разахвоціць ісці ў кіно.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

świerszcz

м. заал. цвыркун ( Locustella naevia Bodd.)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

падгарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. незал. пр. ад падгарэць.

2. у знач. прым. Які падгарэў. Гарэла газнічка, трашчаў за печчу цвыркун, пахла паранкаю і падгарэлаю бульбаю. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Турча́к ‘цвыркун хатні, Gryllus domesticus’ (дзярж., Нар. сл.; трак., Сл. ПЗБ), ‘мядзведка’ (Варл., Сцяшк., Жд. 1, Сл. ПЗБ, Скарбы), турчо́к ‘цвыркун’ (брасл., паст., ЛА, 1; полац., Волк.), ту́рчык ‘мядзведка’ (Сцяшк.), ‘голуб-туркаўка’ (Байк. і Некр.), ‘нейкая птушка’ (Мат. Гом.). Да турча́ць (гл.) — дзеяслова гукапераймальнага паходжання: перадае працяглае гучанне, параўн. туркаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прамакры́лы, ‑ая, ‑ае.

1. З прамымі крыламі. Прамакрылае насякомае.

2. у знач. наз. прамакры́лыя, ‑ых. Атрад насякомых з доўгімі, вузкімі, прамымі пярэднімі крыламі, да якога адносяцца цвыркун, сарапча, конік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)