гу́ма2
(лац. gummi = камедзь)
пухлінападобнае разрастанне тканак розных органаў, характэрнае для позніх перыядаў сіфілісу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
керато́з
(ад гр. keras, -atos = рог)
патаўшчэнне рагавога слоя скуры, характэрнае для шэрагу незапаленчых захворванняў яе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перыпатэты́зм
(ад гр. peripateo = прагульваюся)
філасофскае вучэнне, заснаванае Арыстоцелем, характэрнае тым, што выкладалася ў час прагулак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Ква́тарка ’квактуха’ (Мат. Гом.). Ад *квактарка < *квакт‑ ар‑ка. Але месца націску не характэрнае. Мы б чакалі націск на суфіксе (Сцяцко, Афікс. наз., 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сімпто́м, ‑у, м.
1. Характэрнае праяўленне або знешняя прыкмета якой‑н. хваробы. Сімптомы захворвання.
2. Кніжн. Знешняя прыкмета чаго‑н. Сімптомы гаспадарчага крызісу. □ [Касманаўты:] «Чаму ўзарваліся рухавікі? Першыя сімптомы непаладак у іх з’явіліся, калі мы ледзь увайшлі ў магнітнае поле планеты». Шыцік.
[Ад грэч. symptōma — супадзенне, прыкмета.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вірглі́на ’вяргіня’ (рэч., Мат. Гом.). Да вяргі́ня (гл.). Тут адбылося выраўніванне суф. ‑іня на ‑іна. Устаўное ‑л‑ утварае больш характэрнае для бел. гаворак спалучэнне ‑глі, чым гі‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цыка́да
(лац. cicada)
хобатнае насякомае атрада раўнакрылых, самцы якога ўтвараюць характэрнае стракатанне; корміцца сокамі раслін, шкодзіць збожжавыя культуры, пладовыя дрэвы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
амплуа́, нескл., н.
Пэўнае характэрнае кола роляў, якія выконваюцца акцёрам. Часта пішуць і кажуць, што роля Самахвальскага стаіць убаку, асобна, у маёй творчасці, што яна нібыта не ў маім амплуа. Сяргейчык. // перан. Круг заняткаў каго‑н. [Смірын:] — Дык якое ж ваша амплуа: артапедыя ці судова-медыцынская экспертыза? Алешка.
[Фр. emploi — ужыванне, роля.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пукш ’выклічнік, што перадае гук, калі нешта раптоўна дамасціў, рвецца, б’ецца’ (полац., Нар. лекс.)· Запазычана з гукапераймальнага літ. pūkš!, параўн. папярэдняе слова; паводле Лаўчутэ (Балтизмы, 126), пра гэта сведчыць характэрнае для літоўскіх выклічнікаў спалучэнне ‑kš(t)‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Печані́на (штаніна) ’апёк’ (Сл. Брэс.). Аддзеяпрыметнікавае ўтварэнне з суф. ‑ін‑а. Да пячы (гл.). Па- замест пе⇉характэрнае зацвярдзенне губных у пераходнай (ад зах.-палес. да паўд.-зах. гаворак), параўн. паць ’пяць’, нотніца ’пятніца’, мата мята’, маса ’мяса’ (ганц., ДАБМ, камент., 459 і 463).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)