Значэнне і сэнс 3/187; 5/46, 76, 130; 4/586, 589; 6/238; 8/88; 10/394

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ЗНАЧЭ́ННІ І СЭНС,

паняцці філасофіі, логікі, агульнай тэорыі знакавых сістэм (семіётыка). Значэнне выражае важнасць, значнасць, ролю прадмета або з’явы ў чалавечай дзейнасці. Яно выяўляецца ў аб’ектыўнай сутнасці рэчы і выконвае толькі тыя функцыі, якія адпавядаюць яе ўласнай прыродзе. Сэнс — канкрэтызацыя значэння ў адпаведнасці са зместам і сутнасцю рэальных рэчаў і з’яў. Суадносіны і ўзаемасувязь значэнняў, якія параджаюць іх сэнс, устанаўліваюцца аб’ектыўнымі фактарамі рэчаіснасці і аб’ектыўнай логікай разважання або суб’ектыўнымі фактарамі: жаданнямі, імкненнямі, грамадскімі і асабістымі мэтамі, намерам чалавека і інш. У мове практычнае значэнне рэчаў фіксуецца, замацоўваецца і захоўваецца ў значэнні слова.

т. 7, с. 100

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зна́чыць

‘мець сэнс, мець вагу, выходзіць’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зна́чу зна́чым
2-я ас. зна́чыш зна́чыце
3-я ас. зна́чыць зна́чаць
Прошлы час
м. зна́чыў зна́чылі
ж. зна́чыла
н. зна́чыла
Дзеепрыслоўе
цяп. час зна́чачы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уця́міць, -млю, -міш, -міць; зак., што і з дадан. (разм.).

Зразумець сэнс, змест чаго-н., поўнасцю ўсвядоміць што-н.

Я не адразу ўцяміў, пра што ідзе гаворка.

У. сэнс выказвання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іншасказа́нне, -я, н.

Выраз, які мае іншы, умоўны, пераносны сэнс; алегорыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фігура́льны, -ая, -ае.

Алегарычны, вобразны.

Ф. зварот.

Ф. сэнс.

|| наз. фігура́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падтэ́кст, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Унутраны, прыхаваны сэнс тэксту, выказвання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іншасказа́льны, -ая, -ае.

Які змяшчае ў сабе іншасказанне.

І. сэнс.

|| наз. іншасказа́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гуча́нне, -я, н.

1. гл. гучаць.

2. перан. Накіраванасць, характар, сэнс.

Вострае сацыяльнае г. п’есы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раху́ба, -ы, ж. (разм.).

1. Падлікі, разлікі.

2. Выгада, карысць, сэнс.

Няма рахубы рамантаваць хату.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)