навако́льны

1. окружа́ющий, окре́стный;

2. вне́шний, окружа́ющий;

~нае асяро́ддзе — вне́шняя (окружа́ющая) среда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асяро́дак, -дка м.

1. сердцеви́на ж.;

2. тех. серде́чник;

3. центр;

4. среда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засмакта́ць сов., в разн. знач. засоса́ть;

бало́та ~та́ла чалаве́ка — боло́то засоса́ло челове́ка;

асяро́ддзе ~та́ла — среда́ засоса́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уду́шливый в разн. знач. заду́шлівы; уду́шлівы;

уду́шливые га́зы уду́шлівыя га́зы;

уду́шливый во́здух заду́шлівае (уду́шлівае) паве́тра;

уду́шливая среда́ перен. уду́шлівае асяро́ддзе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

за́тхлы прям., перен. за́тхлый; (о воздухе — ещё) промо́зглый;

~лая вада́ — за́тхлая вода́;

~лае асяро́ддзе — за́тхлая среда́;

~лае паве́тра — за́тхлый (промо́зглый) во́здух

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АЛЯКСЕ́ЕВА Таццяна Іванаўна

(н. 7.2.1928, Казань),

расійскі антраполаг. Д-р гіст. н. (1969), акад. Рас. АН (1992). Скончыла Маскоўскі ун-т (1951). Працуе ў НДІ антрапалогіі імя Дз.М.Анучына. Распрацавала комплексную праграму морфафізіял. даследаванняў у антрапалогіі, па ёй вывучала насельніцтва розных рэгіёнаў Усх. Еўропы. Даследавала краніялагічныя серыі ўсх. славян 11—15 ст. у параўнанні з матэрыяламі пахаванняў зах. і паўд. славян, балцкіх і фіна-угорскіх плямёнаў.

Тв.:

Этногенез восточных славян по данным антропологии. М., 1973;

Географическая среда и биология человека. М., 1977;

Адаптивные процессы в популяциях человека. М., 1986.

Л.І.Цягака.

т. 1, с. 297

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

прыро́дны

1. (связанный с природой) приро́дный, есте́ственный;

~на́е асяро́ддзе — приро́дная среда́;

2. приро́дный, пото́мственный;

п. селяні́н — приро́дный (пото́мственный) крестья́нин;

3. (врождённый) приро́дный, прирождённый;

п. та́лент — приро́дный (прирождённый) тала́нт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зне́шні в разн. знач. вне́шний; (кажущийся — ещё) ви́димый;

~няе асяро́ддзе — вне́шняя среда́;

~няе по́крыва — вне́шний покро́в;

з. спако́й — вне́шнее (ви́димое) споко́йствие;

~няя палі́тыка — вне́шняя поли́тика;

◊ з. ву́гал — мат. вне́шний у́гол

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

окруже́ние

1. (действие) акружэ́нне, -ння ср.; абкружэ́нне, -ння ср.;

вы́рваться из окруже́ния воен. вы́рвацца з акружэ́ння;

2. (окружающая среда, обстановка) акружэ́нне, -ння ср., навако́лле, -лля ср.;

3. (обрамление) акружэ́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БЕЗАДХО́ДНЫЯ ТЭХНАЛО́ГІІ,

сукупнасць тэхнал. сродкаў і працэсаў, якія прадугледжваюць максімальна поўнае выкарыстанне ў працэсе вытв-сці сыравінных і паліўна-энергет. рэсурсаў і выключаюць адходы; экалагічная стратэгія ўсёй прам-сці і с.-г. вытв-сці. Безадходныя тэхналогіі накіраваны на стварэнне экалагізаваных цыклаў безадходнай вытворчасці, падобных да прыродных працэсаў у біясферы. Асн. кірункі развіцця безадходных тэхналогій: комплекснае выкарыстанне сыравіны і матэрыялаў, стварэнне замкнёных цыклаў вытв-сці без скідвання сцёкавых водаў і выкідаў у атмасферу шкодных рэчываў, улоўліванне і утылізацыя адходаў. Безадходныя тэхналогіі могуць быць эканамічна нявыгаднымі для адной вытв-сці або галіны прам-сці, але па сукупнасці вынікаў іх выкарыстанне можа даваць вял. станоўчы эфект.

Літ.:

Никитин Д.П., Новиков Ю.В. Окружающая среда и человек. 2 изд. М., 1986;

Сохранение окружающей среды на основе безотходного производства. Л., 1977;

Одум Ю. Экология: Пер. с англ. Т. 1—2. М., 1986.

т. 2, с. 372

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)