прабялі́ць сов., в разн. знач. пробели́ть;
п. цу́кар — пробели́ть са́хар;
п. дзве гадзі́ны — пробели́ть два часа́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рафінава́ны
1. спец. рафини́рованный;
р. цу́кар — рафини́рованный са́хар;
2. перен. рафини́рованный, изощрённый;
р. густ — рафини́рованный (изощрённый) вкус
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пробели́ть сов.
1. (произвести побелку) пабялі́ць, вы́беліць, мног. павыбе́льваць;
2. (отбелить) спец. адбялі́ць;
пробели́ть са́хар адбялі́ць цу́кар;
3. (некоторое время) прабялі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́сны в разн. знач. по́стный;
п. абе́д — по́стный обе́д;
~ная цяля́ціна — по́стная теля́тина;
п. дзень — по́стный день;
п. твар — по́стная физионо́мия;
○ п. цу́кар — по́стный са́хар
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Dulce etiam fugias, quod fieri amarum potest
Пазбягай салодкага, якое можа стань горкім.
Избегай сладкого, которое может стать горьким.
бел. Салодкая яда ‒ жывату бяда. Горкае лечыць, а салодкае калечыць. Дай кішцэ волю — праясі долю. Лішняе — у папа ў рукавах.
рус. Сладкого не досыта, горького не допьяна. Горьким лечат, а сладким калечат.
фр.
англ. Even sugar itself may spoil a good dish (Даже сахар может испортить хорошее блюдо).
нем. Wenn die Maus satt ist, schmeckt das Mehl (Когда мышь сыта, ей мука не вкусна).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Наў 1 прыназ. ’у’: наў прымы ідзе (смарг., Сл. ПЗБ). Са спалучэння прыназоўнікаў на і ў, аб’яднаных значэннем мэты: на + у + прымы. Магчымы ўплыў прыстаўкі наў-.
Наў 2 ’навіна, новы ўраджай’: Пазычця мне гарнцы два круп да наві (Бяльк.). Да новы; незвычайны вакалізм можа тлумачыцца ўплывам акання ў ненаціскных складах (да наві?). Найбольш верагодна, што гэта — позняе ўтварэнне ад навіна ’новы ўраджай’ шляхам адсячэння ‑ін‑а, успрынятага як суфікс адзінкавасці, што вельмі пашыраны на Мсціслаўшчыне, параўн. сахыріна ’адна асобная частачка ў са́хары (цукры)’, салі́на ’адна асобная частачка ў солі’ (З нар. сл., 131); у такім выпадку наў выступае як паралельнае ўтварэнне да рэчыўных назоўнікаў сахар, соль і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раствори́тьсяII сов.;
1. хим. (распуститься) раствары́цца, раста́ць, распусці́цца;
са́хар раствори́лся в ча́е цу́кар раствары́ўся (раста́ў) у ча́і;
2. (разбавиться в чём-л.) разве́сціся, разба́віцца;
3. перен. раста́ць, стаць непрыме́тным.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́латы I
1. прич. ко́лотый; ре́занный; см. кало́ць I 1;
2. прил. ко́лотый;
~тая ра́на — ко́лотая ра́на
ко́латы II
1. прич. ко́лотый; ру́бленный; см. кало́ць II;
2. прил. ко́лотый;
к. цу́кар — ко́лотый са́хар
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
растворя́тьсяII несов.
1. (распускаться) растава́ць, распуска́цца;
са́хар растворя́ется в воде́ цу́кар растае́ ў вадзе́;
2. (разбавляться) раствара́цца;
3. перен. растава́ць, станаві́цца непрыме́тным;
4. страд. раствара́цца; рашчыня́цца; см. растворя́тьII 2, 3.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сахо́р ’жалезныя вілы для накідвання гною’ (ТСБМ, Янк. 1, Мат. Гом., Мат. Маг.), ’драўляныя вілы для гною’ (Шат., Бір., Сл. ПЗБ, ТС, Сцяшк., Сержп.), сахо́р, со́хар ’тс’ (Клім.), саха́р, сахо́р, соха́р, сухары́ ’тс’ (Сл. Брэс.), ’саха ў будане’ (віц., Нар. сл.), сахі́ра ’саха, слуп з развілінай уверсе’ (Касп.), ’саха ў студні з жураўлём’ (ДАБМ, камент., 808), сахіры́ ’конусападобнае прыстасаванне з жэрдак для сушкі травы, бульбоўніка і да т. п.’ (Сл. ПЗБ). Укр. соха́р ’бервяно з развілінай, якое стаіць на плыту’, со́хур ’вілка для лоўлі рыбы зімой’, рус. дыял. сохры́ ’грубкі на лёдзе’, сохи́рь ’дрэва з развілкай’, польск. дыял. sochor ’жэрдзі’, в.-луж. sochor ’жэрдзь, рычаг’, чэш. sochor ’жэрдзь, якая служыць рычагом’, славац. sochor ’тс’. Прасл. *sochorъ, *sochyrъ. Ад *socha (гл. саха) з суф. ‑or, ‑yr; гл. Фасмер, 3, 730; Махэк₂, 565 і наст., Шустар-Шэўц, 2, 1331. Аб варыянтнасці суф. *‑or, *‑yr, славянскіх мовах гл. Варбат, Этымалогія–1974, 42.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)