глузд, ‑у, м.

Разм. Розум, развага. Паварушыць глуздамі. □ — О, гэты хлопец з глуздом. .. Паслухаем, што далей скажа... Пестрак.

•••

З глузду з’ехаць гл. з’ехаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

refleksja

ж.

1. рэфлексія;

2. развага, разважанне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

клёк, ‑у, м.

Разм.

1. Розум, развага. Ого, Ічэ — галава з мазгамі! Клёк у хлопца ёсць! Шынклер.

2. Жыццёвая сіла; сокі. — Калі ў чалавеку няма ўжо клёку, дык ніхто яму не паможа, — прастагнала Салвесіха. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Überlégung

f -, -en разважа́нне, ро́здум, разва́га, меркава́нне

mit ~ — з наме́рам, абду́мана

bei näherer ~ — грунто́ўна абду́маўшы [узва́жыўшы]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

рассужде́ние ср. разважа́нне, -ння ср., разва́га, -гі ж.;

без рассужде́ний без разважа́нняў;

пра́вильное рассужде́ние пра́вільнае разважа́нне;

пуска́ться в рассужде́ния пачына́ць разважа́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рассу́док м.

1. (нормальное состояние человеческого сознания) ро́зум, -му м.;

лиши́ться рассу́дка стра́ціць ро́зум;

2. (здравый смысл) здаро́вы ро́зум;

рассу́дку вопреки́ насу́перак здаро́ваму ро́зуму;

3. (умствование) разва́га, -гі ж.;

субъекти́вный рассу́док суб’екты́ўная разва́га;

◊

быть в по́лном рассу́дке быць у по́ўным ро́зуме;

люби́ть без рассу́дка любі́ць без па́мяці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

thinking [ˈθɪŋkɪŋ] n.

1. ро́здум, разва́га;

do some (hard) thinking паду́маць як ма́е быць

2. по́гляд; ду́мка

♦

in/to my way of thinking, in my thinking на мой по́гляд

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

разважа́нне н

1. гл развага;

2. часцей мн:

разважа́нні Réden n -s, Geréde n -s; Betráchtungen pl (меркаванне);

без разважа́нняў óhne Éinwendungen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

rozmysł, ~u

м. абдуманасць; роздум; развага;

zrobić co z ~em — зрабіць што абдумана (разважліва)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Толк ’сэнс, значэнне, сутнасць’, ’кемнасць’, ’карысць’ (ТСБМ, Сцяшк., Вруб.), ’сэнс, лад, парадак’ (Касп., Бяльк., Федар. 4, Некр. і Байк.), ’карысць, сэнс’ (ТС, Сл. ПЗБ), ’розум, развага’ (Ян.): стары воўк знае толк (Пятк. 2; брасл., Рабк.), тоўк ’карысць, сэнс, парадак’ (Бяльк.; воран., Сл. ПЗБ), ’розум, сэнс’, таўко́вы ’разумны’ (Пятк. 2), ст.-бел. толкъ ’размова’ (XV ст., КГС). Укр. дыял. товк ’глузд, розум’, толк, то́лок ’тс’, рус. толк ’думка, развага, тлумачэнне’, польск. дыял. tołk ’розум, сэнс, логіка’, чэш. tolk ’сэнс, значэнне’; ст.-слав. тлъкъ ’перакладчык; тлумачэнне’, сюды ж талкаваць (гл.), параўн. укр. дыял. товкува́ти ’высвятляць, гаварыць’, рус. толкова́ть ’тлумачыць, даводзіць, гаварыць’, макед. толкува ’тлумачыць, разгадваць’, балг. тълку́вам ’тс’. З прасл. *tъlkъ ’думка, тлумачэнне’, узводзяць да і.-е. *tolk​u̯‑ казаць, выкладаць’. Роднаснае да ст.-ірл. ad‑tluch‑ ’дзякаваць’, to‑tluch‑ ’прасіць’ (ЕСУМ, 5, 587; Фасмер, 4, 71; Чарных, 2, 248). Адсутнасць пераходу л > ў у літаратурнай мове і некаторых гаворках тлумачаць пазнейшым (XVIII–XIX стст.) аднаўленнем л па ўзору рус. толк (Векслер, Гіст. 125).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)